Kevin van Kester
Productspecialist Quality Controller | 17 maart 2022 | 4 min. lezen

Insectparasitaire nematoden zijn kleine parasitaire rondwormen die ingezet worden voor de bestrijding van plaaginsecten. Ze vallen schadelijke insecten aan en zorgen ervoor dat deze snel sterven. Je herkent nematoden aan:

• Grootte: Ongeveer 0,6 mm groot en nauwelijks zichtbaar met het blote oog.
• Vorm: Langwerpig en wormachtig.

Nematoden zoeken na toediening actief naar de prooi en dringen deze binnen. Ze scheiden bacteriën af die het plaaginsect binnen twee à drie dagen doden. Vervolgens gebruiken nematoden het plaaginsect als broedplaats en voeden ze zich met de inhoud. Hoewel nematoden verschillende stadia van plaaginsecten bestrijden, geven ze de voorkeur aan een prooi in het larvenstadium.

Aaltjes zijn in twee hoofdsoorten te verdelen: insectparasitaire nematoden en plantparasitaire nematoden. Beide soorten hebben een heel verschillende werking en rol binnen de teelt.

Deze nematoden worden gebruikt als natuurlijke bestrijders tegen plaaginsecten. Ze zijn effectief tegen verschillende plagen, zoals:

• Oevervliegen
• Rupsen
• Trips
• Mineervliegen
• Varenrouwmuggen
• Taxuskevers en andere snuitkevers

Deze nematoden voeden zich met plantmateriaal en veroorzaken schade aan gewassen. Daarom worden ze beschouwd als schadelijke aaltjes in de kas. Voorbeelden van plantparasitaire nematoden zijn:

• Wortellesieaaltje
• Wortelknobbelaaltje

Bestrijding: Plantparasitaire nematoden kunnen worden bestreden met behulp van nematiciden.

Nematoden vermenigvuldigen zich snel en na twee tot zes weken gaat de nieuwe generatie op zoek naar nieuwe plaaginsecten. Dit vermenigvuldigingsproces blijft continu doorgaan, mits er voldoende voedsel (de plaag) beschikbaar is voor de aaltjes, oftewel net zo lang totdat de plaag uitgeroeid is. Een andere voorwaarde voor het vermenigvuldigingsproces is dat de bodemtemperatuur niet te laag mag zijn.

Bij het uitzetten van nematoden dien je te zorgen voor vochtige omstandigheden. Nematoden kun je beter niet toepassen bij zonnig weer. Ook is het belangrijk dat de (bodem)temperatuur tussen de 5 - 30°C is. Dit varieert per soort nematode wat wordt toegepast. Het uitzetten van nematoden gebeurt met behulp van spuitapparatuur. Je hebt hier overigens geen spuitlicentie voor nodig. Lees voor juiste toepassing het etiket. Tijdens de toepassing de spuitvloeistof dien je continu te roeren om bezinking van de aaltjes te voorkomen. De spuitvloeistof kan niet worden bewaard, zodra de aaltjes naar de bodem zinken sterven ze namelijk door een tekort aan zuurstof. Verschillende nematoden bestrijden diverse plagen:

• Steinernema kraussei: deze nematoden kunnen ingezet worden ter bestrijding van taxuskever (Otiorhynchus sulcatus) en andere snuitkeversoorten zoals Otiorhynchus armadillo en Otiorchynchus sallicicola. Ze zoeken na toediening actief naar de prooi en dringen deze binnen, waarna ze bacteriën afscheiden waardoor de prooi wordt gedood.
• Steinernema carpocapsae: deze nematoden bestrijden oevervliegen (Scatella stagnalis) en rupsen.
• Steinernema feltiae: deze nematoden kunnen ingezet worden ter bestrijding van trips, mineervlieg, varenrouwmug en emelten.
• Heterorhabditis bacteriophora: deze nematoden bestrijden taxuskever (Otiorhynchus sulcatus) en andere snuitkeversoorten zoals Otiorhynchus armadillo en Otiorchynchus sallicicola.
• Phasmarhabditis californica: deze nematoden bestrijden (naakt)slakken (Gastropoda).

Insectparasitaire nematoden presteren het beste in een vochtig klimaat. Zet je nematoden in voor een plaag die zich vooral in de bodem bevindt, dan is het belangrijk dat de grond of substraat vochtig gehouden wordt. Niet alleen omdat ze een vochtige bodem nodig hebben om zichzelf te kunnen voortbewegen, maar ook om te kunnen overleven. Een te lage bodemtemperatuur (<5 graden) is niet gunstig voor de aaltjes. Ze zullen deze temperaturen namelijk niet overleven. Zet je de nematoden uit voor plagen die zich voornamelijk op het blad bevinden, dan gelden er iets andere klimaatomstandigheden. Zo is een relatieve luchtvochtigheid van meer dan 75% is belangrijk en dient de temperatuur niet lager te zijn dan 10 graden of hoger dan 30 graden. Dit varieert enigszins per soort nematode wat wordt toegepast. Wil je dus optimaal profiteren van de inzet van nematoden? Zorg dan voor een goed klimaat.

Goed om te weten is dat niet elke grond even geschikt is voor het uitzetten van nematoden. Gewoon potgrond is de meest optimale grond, zolang deze vochtig wordt gehouden. Substraatmatten – vooral nieuwe - zijn minder geschikt voor de uitzet van nematoden. Dit omdat de kans aanwezig is dat ze ongewenst via het afwatersysteem worden weggevoerd. Daarnaast is een grond met een pH-waarde van 3 tot 8 en een EC-waarde tot maximaal 5 goed voor nematoden.

De nematoden zitten in een poeder of geleiachtige formulering verpakt en worden koel getransporteerd. Je kunt de nematoden dan ook het beste bewaren in een koele ruimte met een temperatuur van 2 - 7°C. Dit verschilt enigszins per soort. Kijk voor de bewaartemperatuur op de verpakking. Komt de temperatuur onder het vriespunt, dan sterven de nematoden door bevriezing. Je kunt de nematoden gekoeld bewaren tot de uiterste datum die op de verpakking vermeld staat. Gebruik je de nematoden na deze datum, dan is de kans aanwezig dat een deel van de nematoden niet meer leven waardoor het gewenste effect niet bereikt wordt.

Staat je antwoord er niet bij? Vul het contactformulier in en Kevin van Kester neemt contact met je op. Op werkdagen zelfs binnen 24 uur.