Home > Kennisbank​​​​

Rhizobacteriën zijn bacteriën die van nature leven in het wortelmilieu van planten. Ze koloniseren de omgeving van de wortels. De rhizobacteriën gaan een interactie aan met de plant. Er zijn veel verschillende soorten rhizobacteriën. Veelal nuttige soorten, maar ook varianten die parasitair zijn.

In deze video laten we zien hoe je schimmels en bacteriën in water oplost.

Rhizobacteriën koloniseren dus in het wortelmilieu van de plant. Wanneer één van de twee hier voordeel van heeft, wordt dit symbiose genoemd. Als zowel de plant als de bacterie er voordeel bij heeft, heet deze samenwerking mutualisme. Het wordt parasitisme genoemd als één van de twee profiteert ten koste van de ander. 

Wanneer er sprake is van symbiose of mutualisme, zal de bacterie de plant beschermen tegen parasitisme en ziekteverwekkers. Ook kunnen bepaalde soorten voeding vrijmaken in de bodem. Dit kan stikstof zijn, maar ook elementen zoals ijzer en silicium. Hierbij ruilt de rhizobacterie als het ware deze voedingselementen om voor suiker van de plant. Wanneer de rhizobacteriën de wortel omgeven en hier voordeel van hebben, kunnen ze de plant ook beschermen tegen ziekteverwekkende bodembacteriën en schimmels. 

De verschillende soorten rhizobacteriën hebben diverse functies, maar vrijwel alle soorten bevorderen op hun manier de plantengroei. De werkzaamheid van rhizobacteriën kan je in drie categorieën opdelen:

• Plantengroei bevorderen;
• Wortelvorming stimuleren of verbeteren;
• Voorkomen van ziektes (ziekteverwekkende bodemschimmels zoals Fusarium, Alternaria, Phytophtora, Pythium, Rhizoctonia en Botrytis).

Met CropTimize bieden wij telers in de bedekte tuinbouw een methode om op natuurlijke wijze het gewas te optimaliseren. Dit door de plant zelf sterker en weerbaarder te maken tegen allerlei ziekten en plagen. Niet alleen bieden wij telers de juiste kennis en handvaten om het gewas te optimaliseren, ook wordt er gekeken naar de bodem, het (kas) klimaat, de hygiëne en de voeding.

Er zijn diverse producten op de markt waarin rhizobacteriën verwerkt zijn. Deze producten vallen onder de bodemverbeteraars. Deze bodemverbeteraars zijn op te delen in drie categorieën, afhankelijk van het soort rhizobacterie wat erin verwerkt is. Wil je rhizobacteriën aan je teelt toedienen? Als uitbreiding van de drie verschillende werkingen van rhizobacteriën, heeft de specialist hieronder een lijst met effecten op de plant op een rijtje gezet:

• Stikstof-/fosfaatomzetting uit organische meststoffen
  • Er zijn rhizobacteriën die organisch materiaal af kunnen breken waardoor stikstof en fosfaat beschikbaar wordt voor de plant. Hierbij is het wel van belang dat er organisch materiaal toegevoegd wordt aan de bodem of het substraat.
• Het chelateren van elementen
  •  Een aantal elementen kan niet in elke vorm worden opgenomen, zoals ijzer, koper en zink. In de Easymix kan je deze elementen vinden in chelaatvorm. Rhizobacteriën kunnen deze chelaten zelf vormen, waarmee elementen opneembaar zijn voor de plant. Ook worden zware metalen gechelateerd, waardoor de schadelijkheid voor de plant wordt verkleind. 
• Beter uitwortelen
  • Een aantal rhizobacteriën stimuleert de plant om meer wortels te gaan vormen. Dit doet de nuttige bacterie door boterzuur te produceren. Omdat niet alle planten hetzelfde reageren, heeft elk gewas een optimale verhouding nodig.
• Plantenziekten voorkomen (veroorzaakt door biotische stress)
  • Er wordt een verschil gemaakt in biotische en abiotische stress. Bij biotische stress wordt gesproken over een biologische oorzaak, waarbij je kan denken aan levende organismen, zoals ziekteverwekkende bacteriën en schimmels. Deze levende organismen kunnen schadelijk zijn voor de plant. De rhizobacterie kan hierbij helpen, wanneer zij voordeel hebben bij de samenwerking met het gewas. Dan kunnen zij namelijk als het ware, de ‘’strijd’’ om de wortel aangaan met de schadelijke bacterie en schimmel. Sommige rhizobacteriën voeren deze strijd zelfs door schimmeldodende stoffen aan te maken.
    Let op: de claim dat ziektes kunnen worden voorkomen met behulp van rhizobacteriën, kan alleen met wanneer een middel een Ctgb goedkeuring heeft.
• Plantenziekten voorkomen (veroorzaakt door abiotische stress)
  • In tegenstelling tot biotische factoren, zijn abiotische factoren niet biologisch. Denk hierbij aan wind, licht, vervuiling, warmte en uitdroging. Rhizobacteriën kunnen worden ingezet om de effecten die deze factoren op de plant hebben, te beperken. Doordat de bacteriën meer voedingsstoffen beschikbaar maken voor het gewas, kan het droge stof gehalte toenemen. Dit doen de rhizobacteriën door zich te vestigingen om de wortels van de plant en zo de wortelcapaciteit uit te breiden.
    
    Ook hebben de rhizobacteriën de eigenschap dat ze water kunnen opslaan, wat voor een kleine opslag van water zorgt.

Zet rhizobacteriën bij voorkeur in aan het begin van de teelt. Vaak kan dit met behulp van beregening of geef het mee via de druppelleiding. Maar het beste effect krijg je als je rhizobacteriën direct toepast op de wortels. Dompelen is hier een goede manier voor. Het beste moment om rhizobacteriën toe te voegen, is bij de opkweek. Zo kan het uitwortelen sneller plaatsvinden.
Let op: combineer rhizobacteriën nooit met ontsmettingsmiddelen.

Rhizobacterien kun je zowel bij substraat- als bij vollegrond teelten inzetten. 

Volle grond
Veel telers maken al gebruik van rhizobacteriën. Vaak in combinatie met schimmels. Met name bij teelten waar de grond wordt gestoomd, is het inzetten van bodemleven heel belangrijk. Door dit preventief in te zetten, is er later in de teelt een lagere kans op problemen. 

Substraat
Momenteel worden rhizobacteriën voornamelijk ingezet bij grondgebonden teelten. Steeds meer substraattelers op steenwol zien de voordelen van het ‘vullen’ van het bodemleven en gaan biologische producten inzetten. Bij het gebruik van anorganische meststoffen is het belangrijk om aan ‘voeding’ voor het bodemleven te denken. Voorbeelden hiervan zijn vloeibare organische meststoffen of aminozuur producten.

Rhizobacteriën zijn niet voor alle teelten geschikt. Daarom is het naast een goede voorlichting, ook belangrijk om eerst in een proefopzet te testen of de rhizobacteriën hun werk doen. Vergelijk vervolgens de reguliere teelt met de testgroep om te concluderen of er bijvoorbeeld verschillen te zien zijn in wortelontwikkeling, een betere uitgroei of de kleur van de planten. Er zijn vele andere manieren om inzichtelijk te krijgen of de plant daadwerkelijk een andere samenstelling heeft. Zo is een drogestofmeting een goed voorbeeld van één van die mogelijkheden. Ben je benieuwd naar de andere metingen? Neem contact op met onze productspecialist plantweerbaarheid. 

Staat je antwoord er niet bij? Vul het contactformulier in en Maarten Casteleijn neemt contact met je op. Op werkdagen zelfs binnen 24 uur.