Home > Kennisbank​​​​

Het gebruik van steenwolmatten en substraatmatten

Een nieuwe teelt begint in veel gevallen met nieuw substraat, dit is hygiënischer dan het hergebruiken van substraatmatten. Het is hierbij belangrijk dat je de substraatmatten op de juiste manier plaatst. Verkeerd plaatsen heeft negatieve gevolgen voor de teelt. Hetzelfde geldt voor het aantal draingaten en de positie van draingaten in de steenwolmatten. Met behulp van draingaten loopt het teveel aan irrigatiewater uit de steenwolmatten. Het is van belang om dit op de juiste manier te doen.
Roel Bijl
Productspecialist plantweerbaarheid en substraten  | 21 december juni 2021 | 5 min. lezen
Steenwolmatten

Hoe plaats je nieuwe substraatmatten?

Bij het plaatsen van nieuwe substraatmatten moet je letten op een aantal aandachtspunten:

Ontvangst

  • Indien je de nieuwe en juiste substraatmatten niet direct in gebruik neemt, sla je ze op een schone en droge plek op. Buiten opslaan raden wij sterk af.
  • Zet de pallets op een plek buiten het productiegebied waar het substraat niet beschadigd kan worden door medewerkers of transportmiddelen. Beschadiging kan zorgen voor ongelijkheid in initiële verzadiging, een slechte inworteling van het gewas en ongelijkheid in plantopbouw.
  • Bewaar de leveringsgegevens om de traceerbaarheid van de substraatmatten te garanderen (bijvoorbeeld de retrievalcodes).

Substraatmatten installeren

  • Leg de matten met de juiste kant naar boven toe. Let hiervoor op de pijl en de tekst op het folie.
  • Heb je substraatmatten zonder voorgevormde plantgaten besteld, bepaal dan op welke afstand je de plantgaten wilt aanbrengen.
  • Plaats de irrigatiepinnen. Zorg er voor dat de pinnen niet door de mat heen prikken.
  • Plant gewassen niet op droge matten. Zet het substraat daarom minimaal 48 uur voor het planten vol met de voedingsoplossing die geschikt is voor jouw gewas. Zorg dat de oplossing warm is (>18°C), zodat er geen koudeschok optreedt bij de jonge planten.
  • Controleer of alle matten goed vol zijn. Bij een volle substraatmat bobbelt het verpakkingsfolie en is de voedingsoplossing aan de oppervlakte van de mat zichtbaar. Is de mat niet vol, vul deze dan handmatig bij met een gieter.
  • Voor een optimale capillaire werking van de substraatmat dient de mat minimaal 24 uur lang volledig verzadigd te blijven. Bij extreem hoge temperaturen geldt een uitzondering: zet in dit geval de matten ’s nachts vol zodat de oplossing niet te warm wordt. Een te warme oplossing (>26°C) vergroot het risico op Pythium.
  • Maak minstens 24 uur voor het planten draingaten in de substraatmatten. Doe dit op de juiste manier om tijdens de teelt het beste resultaat te verkrijgen.

Planten

  • Bespreek met jouw leverancier onder welke omstandigheden het transport van de planten plaatsvind. Hierdoor weet je zeker dat de planten in goede conditie geleverd worden.
  • Een kastemperatuur tussen de 18°C en 28°C biedt de beste omstandigheden voor inworteling van de planten. 
  • Voorkom een koudeschok door de planten direct naar de kas te brengen en deze zo snel mogelijk te planten.

Hoe maak je draingaten in steenwolmatten?

Het kweken op steenwol heeft voor de tuinbouw diverse voordelen. Allereerst geeft kweken op steenwol je meer controle over de groei van het gewas. Daarnaast houdt steenwol water goed vast, is het lichter en schoner ten opzichte van het kweken in aarde. Na het plaatsen van de steenwolmatten is het van belang om draingaten te maken in de mat om het overtollige irrigatiewater eruit te laten lopen. Let hierbij op de volgende punten:Bespreek met jouw leverancier onder welke omstandigheden het transport van de planten plaatsvind. Hierdoor weet je zeker dat de planten in goede conditie geleverd worden.

Draingaten maken

  • Maak minstens 24 uur voor het planten draingaten in de steenwolmatten zodat het overtollige water kan weglopen uit de mat. Let op dat er geen “dood” water onderin de steenwolmat achterblijft, dit heeft een negatief effect op de ontwikkeling van de wortels van het gewas.
  • De afstand tussen de eerste druppelaar en het draingat is bepalend voor het watergedrag in de mat. Bij een grotere afstand vindt er meer verversing en herverzadiging plaats in de steenwolmat.
  • Draingaten maak je door het folie verticaal van de onderkant naar de bovenkant van de mat toe minimaal 3 cm open te snijden. De beste plaats voor draingaten is tussen de planten, op het laagste punt van de mat richting de helling. Maak één draingat per 133 cm matlengte. Kies bij langere matten voor één of twee draingaten. Dit is afhankelijk van de voorkeur van de teler (bij twijfel: het is makkelijker om tijdens de teelt extra draingaten te maken dan om bestaande draingaten te dichten!).
  • Maak de draingaten met je vingers wat breder, zodat ze niet geblokkeerd raken tijdens de teelt.
  • Bij het maken van de draingaten, komt een grote hoeveelheid afvalwater vrij. Hergebruik dit afvalwater voor de nieuwe teelt of voer het af via de riolering. Kan het drainagesysteem de grote hoeveelheid afvalwater niet verwerken, begin met het maken van de draingaten dan bij het laagste punt (de gevel) en werk stap voor stap naar het hoogste punt toe (het betonpad). Ook kun je ervoor kiezen om niet alle steenwolmatten op dezelfde dag te draineren, maar om dit te verdelen. Op deze manier kun je het drainwater van de eerste vakken gebruiken om de voedingsoplossing voor de volgende vakken mee aan te maken.
Bovenstaande video van leverancier Grodan laat zien hoe je op de juiste manier draingaten in steenwolmatten maakt 

Gevolgen van onjuist draingaten maken

Het onjuist maken van draingaten kan leiden tot de volgende gevolgen:
  • Een verschil van 5 á 7% in watergehalte in een steenwolmat met ‘goede’ en ‘slechte’ draingaten. 
  • Plantwortels die in het drainprofiel groeien, waardoor ziektes zich sneller verspreiden. 
  • Draingaten die te dicht bij de druppelaar zijn geplaatst, zorgen voor een snelle drain en een lage EC-verversing. Hierdoor ontstaan een onevenwichtige aanvoer van voedingsstoffen en een hogere EC dan gepland. Dit zorgt voor minder snelle groei van de plant en een verstoring van de vruchtkwaliteit.
Bovenstaande video zie je hoe je op de juiste manier draingaten in steenwolmatten maakt met pre-drain
Contactformulier
Staat je antwoord er niet bij? Vul het contactformulier in en Roel Bijl neemt contact met je op. Op werkdagen zelfs binnen 24 uur. 
Ook interessant voor jou

Het gebruik van steenwolmatten en substraatmatten

Een nieuwe teelt begint in veel gevallen met nieuw substraat, dit is hygiënischer dan het hergebruiken van substraatmatten. Het is hierbij belangrijk dat je de substraatmatten op de juiste manier plaatst. Verkeerd plaatsen heeft negatieve gevolgen voor de teelt. Hetzelfde geldt voor het aantal draingaten en de positie van draingaten in de steenwolmatten. Met behulp van draingaten loopt het teveel aan irrigatiewater uit de steenwolmatten. Het is van belang om dit op de juiste manier te doen.
Zoek in de Kennisbank
​​​​Vind antwoord op je vraag in onze kennisbank. 600+ artikelen, geschreven door onze specialisten.​​​​
Categorieën:
Roel Bijl
Roel Bijl
Productspecialist plantweerbaarheid en substraten  | 21 december juni 2021 | 5 min. lezen
Deel dit artikel
Steenwolmatten

Hoe plaats je nieuwe substraatmatten?

Bij het plaatsen van nieuwe substraatmatten moet je letten op een aantal aandachtspunten:

Ontvangst

  • Indien je de nieuwe en juiste substraatmatten niet direct in gebruik neemt, sla je ze op een schone en droge plek op. Buiten opslaan raden wij sterk af.
  • Zet de pallets op een plek buiten het productiegebied waar het substraat niet beschadigd kan worden door medewerkers of transportmiddelen. Beschadiging kan zorgen voor ongelijkheid in initiële verzadiging, een slechte inworteling van het gewas en ongelijkheid in plantopbouw.
  • Bewaar de leveringsgegevens om de traceerbaarheid van de substraatmatten te garanderen (bijvoorbeeld de retrievalcodes).

Substraatmatten installeren

  • Leg de matten met de juiste kant naar boven toe. Let hiervoor op de pijl en de tekst op het folie.
  • Heb je substraatmatten zonder voorgevormde plantgaten besteld, bepaal dan op welke afstand je de plantgaten wilt aanbrengen.
  • Plaats de irrigatiepinnen. Zorg er voor dat de pinnen niet door de mat heen prikken.
  • Plant gewassen niet op droge matten. Zet het substraat daarom minimaal 48 uur voor het planten vol met de voedingsoplossing die geschikt is voor jouw gewas. Zorg dat de oplossing warm is (>18°C), zodat er geen koudeschok optreedt bij de jonge planten.
  • Controleer of alle matten goed vol zijn. Bij een volle substraatmat bobbelt het verpakkingsfolie en is de voedingsoplossing aan de oppervlakte van de mat zichtbaar. Is de mat niet vol, vul deze dan handmatig bij met een gieter.
  • Voor een optimale capillaire werking van de substraatmat dient de mat minimaal 24 uur lang volledig verzadigd te blijven. Bij extreem hoge temperaturen geldt een uitzondering: zet in dit geval de matten ’s nachts vol zodat de oplossing niet te warm wordt. Een te warme oplossing (>26°C) vergroot het risico op Pythium.
  • Maak minstens 24 uur voor het planten draingaten in de substraatmatten. Doe dit op de juiste manier om tijdens de teelt het beste resultaat te verkrijgen.

Planten

  • Bespreek met jouw leverancier onder welke omstandigheden het transport van de planten plaatsvind. Hierdoor weet je zeker dat de planten in goede conditie geleverd worden.
  • Een kastemperatuur tussen de 18°C en 28°C biedt de beste omstandigheden voor inworteling van de planten. 
  • Voorkom een koudeschok door de planten direct naar de kas te brengen en deze zo snel mogelijk te planten.

Hoe maak je draingaten in steenwolmatten?

Het kweken op steenwol heeft voor de tuinbouw diverse voordelen. Allereerst geeft kweken op steenwol je meer controle over de groei van het gewas. Daarnaast houdt steenwol water goed vast, is het lichter en schoner ten opzichte van het kweken in aarde. Na het plaatsen van de steenwolmatten is het van belang om draingaten te maken in de mat om het overtollige irrigatiewater eruit te laten lopen. Let hierbij op de volgende punten:Bespreek met jouw leverancier onder welke omstandigheden het transport van de planten plaatsvind. Hierdoor weet je zeker dat de planten in goede conditie geleverd worden.

Draingaten maken

  • Maak minstens 24 uur voor het planten draingaten in de steenwolmatten zodat het overtollige water kan weglopen uit de mat. Let op dat er geen “dood” water onderin de steenwolmat achterblijft, dit heeft een negatief effect op de ontwikkeling van de wortels van het gewas.
  • De afstand tussen de eerste druppelaar en het draingat is bepalend voor het watergedrag in de mat. Bij een grotere afstand vindt er meer verversing en herverzadiging plaats in de steenwolmat.
  • Draingaten maak je door het folie verticaal van de onderkant naar de bovenkant van de mat toe minimaal 3 cm open te snijden. De beste plaats voor draingaten is tussen de planten, op het laagste punt van de mat richting de helling. Maak één draingat per 133 cm matlengte. Kies bij langere matten voor één of twee draingaten. Dit is afhankelijk van de voorkeur van de teler (bij twijfel: het is makkelijker om tijdens de teelt extra draingaten te maken dan om bestaande draingaten te dichten!).
  • Maak de draingaten met je vingers wat breder, zodat ze niet geblokkeerd raken tijdens de teelt.
  • Bij het maken van de draingaten, komt een grote hoeveelheid afvalwater vrij. Hergebruik dit afvalwater voor de nieuwe teelt of voer het af via de riolering. Kan het drainagesysteem de grote hoeveelheid afvalwater niet verwerken, begin met het maken van de draingaten dan bij het laagste punt (de gevel) en werk stap voor stap naar het hoogste punt toe (het betonpad). Ook kun je ervoor kiezen om niet alle steenwolmatten op dezelfde dag te draineren, maar om dit te verdelen. Op deze manier kun je het drainwater van de eerste vakken gebruiken om de voedingsoplossing voor de volgende vakken mee aan te maken.
Bovenstaande video van leverancier Grodan laat zien hoe je op de juiste manier draingaten in steenwolmatten maakt 

Gevolgen van onjuist draingaten maken

Het onjuist maken van draingaten kan leiden tot de volgende gevolgen:
  • Een verschil van 5 á 7% in watergehalte in een steenwolmat met ‘goede’ en ‘slechte’ draingaten. 
  • Plantwortels die in het drainprofiel groeien, waardoor ziektes zich sneller verspreiden. 
  • Draingaten die te dicht bij de druppelaar zijn geplaatst, zorgen voor een snelle drain en een lage EC-verversing. Hierdoor ontstaan een onevenwichtige aanvoer van voedingsstoffen en een hogere EC dan gepland. Dit zorgt voor minder snelle groei van de plant en een verstoring van de vruchtkwaliteit.
Bovenstaande video zie je hoe je op de juiste manier draingaten in steenwolmatten maakt met pre-drain
Contactformulier
Staat je antwoord er niet bij? Vul het contactformulier in en Roel Bijl neemt contact met je op. Op werkdagen zelfs binnen 24 uur. 
Roel Bijl
Ook interessant voor jou
Hoe kun je substraatmatten recyclen en hergebruiken? 
Tijdens de teeltwisseling kiezen telers er vaak voor om de gebruikte substraatmatten te vervangen voor nieuwe substraatmatten, om de nieuwe teelt zo hygiënisch mogelijk te kunnen beginnen.
Whitepaper 'Substraatmatten: van kiezen tot recyclen'
Substraatmatten hebben een grote invloed op de wortelontwikkeling van een plant. Daarmee spelen ze een grote rol in het teeltproces. Maar hoe bepaal je welke substraatmat het beste bij je gewas past? En hoe zit het met de plaatsing en duurzaamheid? Dit en meer vind je in het gratis whitepaper. 
Gronddoek kiezen | Waar moet je op letten?
Gronddoek – ook wel anti-worteldoek genoemd – wordt in de tuinbouw voor verschillende doeleinden gebruikt, zoals lichtweerkaatsing, onkruidwering, talludbescherming en voor het uitruimen van de kas.