Home ​​​​>​​​​ Knowledge Center​​​​

Hygiëneprotocol tomaat

Hygiëne is een heel belangrijk punt in de tuinbouw: met behulp van verschillende hygiënemaatregelen moeten we voorkomen dat bacteriën, schimmels en virussen het bedrijf binnen komen of juist achterblijven tijdens de teeltwisseling. Het hygiëneprotocol tomaat helpt hierbij! In het protocol vind je de stappen die doorlopen moeten worden voor een optimale reiniging en desinfectie tijdens de teelt, en welke maatregelen er genomen dienen te worden tijdens de teelt.
Tomatengewas
Jasper Verhoeven
Productspecialist Hygiëne & Desinfectie | 26 september 2023 | 3 min. lezen
 ActiviteitToelichting
 Einde oude 
teelt
Zet breedwerkende 
middelen in om de 
oude teelt insectenvrij 
te eindigen.
 Kas ruimen
Verwijderen van 
gewasresten, vuil, 
substraatmatten, folie 
etc. Hoe droger het 
gewas is bij het 
uitruimen, hoe minder 
plantsappen verspreid 
worden. Gebruik eigen 
of ontsmette 
looftrekdoeken. Let op 
met plantsappen (denk 
aan lekkage containers
of verspreiding over 
het erf etc.)! Probeer in 
de basis verspreiding 
tijdens de teeltwisseling 
al zo veel als mogelijk 
te voorkomen. Een 
gedegen mechanische 
verwijdering van vuil is 
essentieel om een 
goede reiniging en 
effectieve desinfectie 
uit te kunnen voeren. 
Zorg dat alles 
'bezemschoon' is.
ReinigingReiniging glas (binnenzijde)
Kasdek en gevels 
binnenzijde reinigen: 
• Middel op basis van 
biologische zuren en 
natuurlijke 
plantextracten 
(ecologisch): 
Greenhouse Glassclean 
(praktijkdosering 
normale vervuiling 5%) 
geschikt voor reiniging 
AR-gecoat glas (geen 
etsende werking). 
Neem contact op voor 
geschiktheid per 
type glas. 
• Middel op basis van 
fluorwaterstof: 
Flusol Forte 
(praktijkdosering lichte 
vervuiling 3%)
• Middel op basis van 
ammoniumwaterstof-
difluoride: Topcleaner 
(praktijkdosering 
lichte vervuiling 5 - 10%) 
(zie overzicht 
Glasreiniging)
Reiniging kasruimte
Na 5 - 10 minuten 
gehele kasruimte met 
ruim water uitspuiten. 
Doelstelling: glasreiniger 
en al het organische 
materiaal verwijderen. 
Let op: de ecologische 
reiniger 20 minuten in 
laten werken voordat 
deze afgespoten wordt. 
Reiniging schermdoek
Bij groene aanslag: sluit 
het doek en spuit het 
in met Menno ter 
Forte (afspuiten na 1 
dag met veel water en 
goed laten drogen). 
Alternatief is inspuiten 
met een gestabiliseerde 
waterstofperoxide 
(Huwa-San).
Reiniging teeltgoten
Indien er sprake was 
van een besmetting in 
de oude teelt, is het 
aan te raden om eerst 
lokaal de plekken waar 
geïnfecteerde planten 
hebben gestaan te 
ontsmetten. Dit om 
verspreiding van deze 
concentraties zo veel 
mogelijk te beperken.
Afhankelijk van de 
vervuiling: gebruik 
Hortisept Clean 1–3%. 
Bij voorkeur schuimend 
opbrengen 
(schuimende versie 
is Hortisept Clean Plus). 
Binnen 5 minuten 
afspuiten met hoge 
druk (warm) water 
(voorkom opdrogen 
van het product 
voordat het afgespoten 
is). Een ecologisch 
alternatief is 
FloorClean 5 - 10%. 
Kies bij veel algen voor 
Menno ter Forte. 
Informeer bij de 
gotenleverancier naar 
de garantiebepalingen.
Reiniging druppelslang (binnenzijde)
Beoordeel aan het 
einde van de teelt de 
mate van vervuiling 
van de druppelslang. 
• Gebruik voor het 
verwijderen van 
organische vervuiling 
Huwa-San. Zet het 
systeem vol met 1% 
gedurende minimaal 
14 uur om tegelijkertijd 
ook ToBRFV te 
elimineren. Spoel 
hierna het gehele 
systeem goed door. 
Controleer met 
waterstofperoxidestrips 
of de oplossing tot het 
einde van het systeem 
komt en na het 
doorspoelen of de 
peroxide volledig uit 
het systeem is. 
• Gebruik 3% 
salpeterzuur bij 
minerale vervuiling 
(product: salpeterzuur 
38%) 
Lees de uitgebreide 
handleiding ‘reinigen 
druppelsysteem'. 
Let op de veiligheid!
Reiniging druppelsysteem (buitenzijde)
Bij groene aanslag op 
buitenzijde slang 
inspuiten met Menno 
ter forte (niet 
afspuiten).
• Vervang de stekers 
of dompel ze 24 uur in 
een oplossing van 
salpeterzuur (pH <1; 
losweken vuil).
• Ontsmet de stekers 
daarna minimaal 1 uur 
in een oplossing van 
Menno florades (4%).
Desinfectie 
 
Desinfecteren kasruimte
Start als alles droog is 
met het desinfecteren. 
Schuim bij voorkeur de 
oppervlaktes in. 
Gebruik bij handmatig 
inschuimen de 
schuimlans en bij 
machinaal inschuimen 
met de spuitwagen 
met schuimset. Neem 
ook goten, CO2 buizen, 
druppelsysteem, 
buisrailsysteem, 
betonpoten en 
verwarmingsbuizen 
mee. 
Desinfecteer de gehele 
kasruimte met Menno 
florades (4% is 
effectief tegen 
ToBRFV). Gebruik min. 
3.000 - 3.500 ltr 
vloeistof per hectare. 
Het product niet 
afspoelen.
Zorg dat de gehele 
kasruimte zo lang 
mogelijk vochtig is 
(luchtramen dicht, 
donkere dag, lage 
temperatuur) voor een 
zo lang mogelijke 
contacttijd en optimale 
indringing op plekken 
waar nog (lichte) 
organische vervuiling 
aanwezig is. 
Menno florades is een gewasbeschermings-
middel en van veel 
pathogenen is 
onderzoek beschikbaar 
(concentraties/
inwerktijd). 
Menno florades is 
breed werkend, zacht 
voor materialen (niet 
corrosief) en kan ook 
schuimend worden 
toegepast! 
Schuim heeft als 
voordeel dat het in 
kieren en gaten komt, 
een hogere 
bedekkingsgraad heeft, 
een langere contacttijd 
verkregen wordt en de 
behandeling visueel 
zichtbaar is.
Folie
(Loop)folie intrekken, 
gotenfolie over de 
goten trekken en 
substraatmatten 
leggen. Kies het liefst 
voor volvelds folie. 
Extra aandacht voor 
aansluiting bij 
betonpad en de 
manier van 
intrekken (niet met 
vuile schoenen over 
het nieuwe plastic).
Desinfecteren kasruimte (optioneel)
Spuit met een fijne 
druppel 2 dagen voor 
het planten de matten 
en het folie in met 
Menno florades of een 
gestabiliseerde 
waterstofperoxide 
zoals Huwa-San. De 
Huwa-San kan ook via 
de fog of LVM worden 
toegepast. Belangrijk 
dat alles droog 
(opgestookt) en goed 
afgelucht is (let goed 
op met AC-folie)! 
Gebruik controle-strips 
om te zien of er geen 
actieve stof te meten 
is in het plantgat.
Overig (materialen)Karren & Machines
Buisrailkarren, 
spuitrobots en 
overig materieel/
machines inspuiten 
met 3% Hortisept 
Clean Plus met behulp 
van de 
schuimapplicator of 
handschuimspuit
Plantensappen en 
overige vervuiling 
wordt hiermee 
losgeweekt. Als 
ecologisch alternatief 
kan hiervoor ook de 
Floorclean ingezet 
worden. Gebruik voor 
het reinigen van de sorteermachine 
Nutriclean (HACCP goedgekeurd). 
De schuimapplicator 
kan gemakkelijk op een waterslang (3 bar) 
worden aangesloten. 
Voordelen schuimtoepassing: 
visuele controle en 
betere hechting. 
Voorkom opdroging! 
Spuit het product 
binnen 5 minuten af. Voorkom dat 
elektronica vochtig 
wordt!
Na reiniging de oppervlaktes 
ontsmetten met 
Menno florades (4%) 
evt. schuimend, zonder 
af te spoelen.
RuimtesReinigen van erf, beton(paden) en 
vloeren van loods en kantine kan ook via de schuimapplicator + Menno Hortisept Clean Plus (1 - 3%). 
Afspuiten na 5 
minuten. Vervuilde 
vloeren kunnen ook 
prima gereinigd worden met het ecologische middel Floor Ultra E.73 
(1 - 5%, minimaal 10 minuten inweken). Het 
vuil afspuiten voor opdroging. Hierna desinfecteren van genoemde 
oppervlaktes met 
Menno florades, evt. 
als schuimtoepassing voor een betere 
indringing in de poriën 
van het beton.
Klein gereedschap
Klein gereedschap als messen en scharen 15 minuten dompelen in 
een oplossing van 
Menno florades (4%). (Controleer de pH van 
de oplossing; product 
is werkzaam bij pH 3 - 4,5). 
Tijdens teelt Druppelslang reinigen
Tijdens de teelt 
Huwa-San doseren (praktijkdosering bij 
een goede 
waterkwaliteit; 
40 cc/m3) voor het bestrijden van biofilm 
en voorkomen van verspreiding van ziektekiemen. Er zijn goede resultaten op 
o.a. voorkomen van verspreiding van crazy roots (Agrobacterium rhizogenes)
Hygiëne  
voeten &  
wielen
Gebruik een Flexxo-mat (Persoon; PT of Transport; TT) voor 
voeten en/of wielen. Verplichte ontsmetting van handen en voeten 
met een (URK) hygiënestation. Let op 
pH van Menno florades oplossing in de mat. Werkzaam bij pH 3 - 
4,5. Meet tussentijds regelmatig de pH met indicatorpapier.
Hygiëne handen
 
Plaats bij de entree 
voor medewerkers en bezoekers een wasbak met de ontsmettende zeep Menno H (ook losweken plantsap). Herhaal dit bij 
aanvang van werkzaamheden en na 
de pauzes. Gebruik 
Enno Rapid 
(handenontsmetting benzoëzuur met 
alcohol) of Fadex Rapid (na 30 seconden inwrijven efectief op 
het 100% voorkomen 
van verspreiding van ToBRFV) bij het 
betreden van de kas/loods en tijdens 
de werkzaamheden. Verder is het geschikt 
om kleine materialen tussentijds mee te ontsmetten. 
Materialen
 
Reinig (Hortisept 
Clean Plus) & desinfecteer (Menno florades) materialen tijdens de teelt. 
Gebruik de schuimlans, schuimapplicator of handschuimpomp.
OverigMaak de regels 
duidelijk kenbaar; 
werk met een bezoekersregistratie 
en verstrek gastenoveralls, overlaarzen en handschoentjes. 
Stel een protocol op, 
zorg dat dit bekend is 
bij de werknemers en maak één persoon 
(per locatie) verantwoordelijk voor hygiënemanagement. Neem bij vragen 
contact op met ons HortiHygienz 
team.


Let op: de adviezen in dit protocol zijn gebaseerd op toelatingen van producten in Nederland.

Jasper Verhoeven geeft in deze video antwoord op de veelgestelde vragen rondom hygiëne tijdens de teeltwisseling in de tomatenteelt.

HortiHygienz

De totaaloplossing voor vraagstukken rond hygiëne in de tuinbouw

Wij geloven erin dat telers wereldwijd met een optimale bedrijfshygiëne een zo hoog mogelijk rendement kunnen halen uit hun gewas. HortiHygienz is wereldwijd inzetbaar als totaaloplossing voor bedrijfshygiëne. Wat de vraag of uitdaging op het gebied van bedrijfshygiëne ook is, HortiHygienz heeft dé oplossing voor jou!
Colin Verbeek in tomatengewas
Colin Verbeek - Axia Vegetable Seeds, Naaldwijk ervaart:

"Risico's op overdracht van ziektekiemen zijn zo goed mogelijk uitgesloten”

Gerelateerde producten
Contactformulier
Staat je antwoord er niet bij? Vul het contactformulier in en Jasper Verhoeven neemt contact met je op. Op werkdagen zelfs binnen 24 uur. 

Hygiëneprotocol tomaat

Hygiëne is een heel belangrijk punt in de tuinbouw: met behulp van verschillende hygiënemaatregelen moeten we voorkomen dat bacteriën, schimmels en virussen het bedrijf binnen komen of juist achterblijven tijdens de teeltwisseling. Het hygiëneprotocol tomaat helpt hierbij! In het protocol vind je de stappen die doorlopen moeten worden voor een optimale reiniging en desinfectie tijdens de teelt, en welke maatregelen er genomen dienen te worden tijdens de teelt.
Zoek in de Kennisbank
Vind antwoord op je vraag in onze kennisbank. 600+ artikelen, geschreven door onze specialisten.
Jasper Verhoeven
Jasper Verhoeven
Productspecialist Hygiëne & Desinfectie | 26 september 2023 | 3 min. lezen
Deel dit artikel
Tomatengewas
 ActiviteitToelichting
 Einde oude teeltZet breedwerkende middelen in om de oude teelt insectenvrij te eindigen.
 Kas ruimen
Verwijderen van gewasresten, vuil, substraatmatten, folie etc. Hoe droger het gewas is bij het uitruimen, hoe minder plantsappen verspreid worden. Gebruik eigen of ontsmette looftrekdoeken. Let op met plantsappen (denk aan lekkage containers of verspreiding over het erf etc.)! Probeer in de basis verspreiding tijdens de teeltwisseling al zo veel als mogelijk te voorkomen. Een gedegen mechanische verwijdering van vuil is essentieel om een goede reiniging en effectieve desinfectie uit te kunnen voeren. Zorg dat alles 'bezemschoon' is.
ReinigingReiniging glas (binnenzijde)
Kasdek en gevels binnenzijde reinigen: 
• Middel op basis van biologische zuren en natuurlijke plantextracten (ecologisch): Greenhouse Glassclean (praktijkdosering normale vervuiling 5%) geschikt voor reiniging AR-gecoat glas (geen etsende werking). Neem contact op voor geschiktheid per type glas. 
• Middel op basis van fluorwaterstof: 
Flusol Forte (praktijkdosering lichte vervuiling 3%)
• Middel op basis van ammoniumwaterstofdifluoride: 
Topcleaner (praktijkdosering lichte vervuiling 5 - 10%) (zie overzicht Glasreiniging)
Reiniging kasruimte
Na 5 - 10 minuten gehele kasruimte met ruim water uitspuiten. 
Doelstelling: glasreiniger en al het organische materiaal verwijderen. Let op: de ecologische reiniger 20 minuten in laten werken voordat deze afgespoten wordt. 
Reiniging schermdoek
Bij groene aanslag: sluit het doek en spuit het in met Menno ter Forte (afspuiten na 1 dag met veel water en goed laten drogen). Alternatief is inspuiten met een gestabiliseerde waterstofperoxide (Huwa-San).
Reiniging teeltgoten
Indien er sprake was van een besmetting in de oude teelt, is het aan te raden om eerst lokaal de plekken waar geïnfecteerde planten hebben gestaan te ontsmetten. Dit om verspreiding van deze concentraties zo veel mogelijk te beperken.
Afhankelijk van de vervuiling: gebruik 
Hortisept Clean 1 – 3%. Bij voorkeur schuimend opbrengen (schuimende versie is Hortisept Clean Plus). Binnen 5 minuten afspuiten met hoge druk (warm) water (voorkom opdrogen van het product voordat het afgespoten is). Een ecologisch alternatief is FloorClean 5 - 10%. Kies bij veel algen voor Menno ter Forte. Informeer bij de gotenleverancier naar de garantiebepalingen.
Reiniging druppelslang (binnenzijde)
Beoordeel aan het einde van de teelt de mate van vervuiling van de druppelslang. 
• Gebruik voor het verwijderen van organische vervuiling 
Huwa-San. Zet het systeem vol met 1% gedurende minimaal 14 uur om tegelijkertijd ook ToBRFV te elimineren. Spoel hierna het gehele systeem goed door. Controleer met waterstofperoxidestrips of de oplossing tot het einde van het systeem komt en na het doorspoelen of de peroxide volledig uit het systeem is. 
• Gebruik 3% salpeterzuur bij minerale vervuiling (product: salpeterzuur 38%) 
Lees de uitgebreide handleiding ‘reinigen druppelsysteem'. Let op de veiligheid!
Reiniging druppelsysteem (buitenzijde)
Bij groene aanslag op buitenzijde slang inspuiten met Menno ter forte (niet afspuiten).
• Vervang de stekers of dompel ze 24 uur in een oplossing van salpeterzuur (pH <1; losweken vuil).
• Ontsmet de stekers daarna minimaal 1 uur in een oplossing van Menno florades (4%).
Desinfectie
Desinfecteren kasruimte
Start als alles droog is met het desinfecteren. Schuim bij voorkeur de oppervlaktes in. Gebruik bij handmatig inschuimen de schuimlans en bij machinaal inschuimen met de spuitwagen met schuimset. Neem ook goten, CO2 buizen, druppelsysteem, buisrailsysteem, betonpoten en verwarmingsbuizen mee. 
Desinfecteer de gehele kasruimte met Menno florades (4% is effectief tegen ToBRFV). Gebruik min. 3.000 - 3.500 ltr vloeistof per hectare. Het product niet afspoelen.
Zorg dat de gehele kasruimte zo lang mogelijk vochtig is (luchtramen dicht, donkere dag, lage temperatuur) voor een zo lang mogelijke contacttijd en optimale indringing op plekken waar nog (lichte) organische vervuiling aanwezig is. 
Menno florades is een gewasbeschermingsmiddel en van veel pathogenen is onderzoek beschikbaar (concentraties/inwerktijd). Menno florades is breed werkend, zacht voor materialen (niet corrosief) en kan ook schuimend worden toegepast! 
Schuim heeft als voordeel dat het in kieren en gaten komt, een hogere bedekkingsgraad heeft, een langere contacttijd verkregen wordt en de behandeling visueel zichtbaar is.
Folie
(Loop)folie intrekken, gotenfolie over de goten trekken en substraatmatten leggen. Kies het liefst voor volvelds folie. Extra aandacht voor aansluiting bij betonpad en de manier van intrekken (niet met vuile schoenen over het nieuwe plastic).
Desinfecteren kasruimte (optioneel)
Spuit met een fijne druppel 2 dagen voor het planten de matten en het folie in met Menno florades of een gestabiliseerde waterstofperoxide zoals Huwa-San. De Huwa-San kan ook via de fog of LVM worden toegepast. Belangrijk dat alles droog (optgestookt) en goed afgelucht is (let goed op met AC-folie)! Gebruik controle-strips om te zien of er geen actieve stof te meten is in het plantgat.
Overig (materialen)
Karren & Machines
Buisrailkarren, spuitrobots en overig materieel/machines inspuiten met 3% Hortisept Clean Plus met behulp van de schuimapplicator of handschuimspuit. Plantensappen en overige vervuiling wordt hiermee losgeweekt. Als ecologisch alternatief kan hiervoor ook de Floorclean ingezet worden. 
Gebruik voor het reinigen van de sorteermachine Nutriclean (HACCP goedgekeurd). 
De schuimapplicator kan gemakkelijk op een waterslang (3 bar) worden aangesloten. 
Voordelen schuimtoepassing: visuele controle en betere hechting. Voorkom opdroging! Spuit het product binnen 5 minuten af. Voorkom dat elektronica vochtig wordt!
Na reiniging de oppervlaktes ontsmetten met Menno florades (4%) evt. schuimend, zonder af te spoelen.
Ruimtes
Reinigen van erf, beton(paden) en vloeren van loods en kantine kan ook via de schuimapplicator + Menno Hortisept Clean Plus (1 - 3%). Afspuiten na 5 minuten. Vervuilde vloeren kunnen ook prima gereinigd worden met het ecologische middel Floor Ultra E.73 (1 - 5%, minimaal 10 minuten inweken). Het vuil afspuiten voor opdroging. Hierna desinfecteren van genoemde oppervlaktes met Menno florades, evt. als schuimtoepassing voor een betere indringing in de poriën van het beton.
Klein gereedschap
Klein gereedschap als messen en scharen 15 minuten dompelen in een oplossing van Menno florades (4%). (Controleer de pH van de oplossing; product is werkzaam bij pH 3 - 4,5).
Tijdens teelt
Druppelslang reinigen
Tijdens de teelt Huwa-San doseren (praktijkdosering bij een goede waterkwaliteit; 40 cc/m3) voor het bestrijden van biofilm en voorkomen van verspreiding van ziektekiemen. Er zijn goede resultaten op o.a. voorkomen van verspreiding van crazy roots (Agrobacterium rhizogenes)
Hygiëne voeten & wielen
Gebruik een Flexxo-mat (Persoon; PT of Transport; TT) voor voeten en/of wielen. Verplichte ontsmetting van handen en voeten met een (URK) hygiënestation. Let op pH van Menno florades oplossing in de mat. Werkzaam bij pH 3 - 4,5. Meet tussentijds regelmatig de pH met indicatorpapier.
Hygiëne handen
Plaats bij de entree voor medewerkers en bezoekers een wasbak met de ontsmettende zeep Menno H (ook losweken plantsap). Herhaal dit bij aanvang van werkzaamheden en na de pauzes. Gebruik Enno Rapid (handenontsmetting benzoëzuur met alcohol) of Fadex Rapid (na 30 seconden inwrijven efectief op het 100% voorkomen van verspreiding van ToBRFV) bij het betreden van de kas/loods en tijdens de werkzaamheden. Verder is het geschikt om kleine materialen tussentijds mee te ontsmetten. 
Materialen
Reinig (Hortisept Clean Plus) & desinfecteer (Menno florades) materialen tijdens de teelt. Gebruik de schuimlans, schuimapplicator of handschuimpomp.
OverigMaak de regels duidelijk kenbaar; werk met een bezoekersregistratie en verstrek gastenoveralls, overlaarzen en handschoentjes. Stel een protocol op, zorg dat dit bekend is bij de werknemers en maak één persoon (per locatie) verantwoordelijk voor hygiënemanagement. Neem bij vragen contact op met ons HortiHygienz team.

Let op: de adviezen in dit protocol zijn gebaseerd op toelatingen van producten in Nederland.
Jasper Verhoeven geeft in deze video antwoord op de veelgestelde vragen rondom hygiëne tijdens de teeltwisseling in de tomatenteelt.

HortiHygienz

De totaaloplossing voor vraagstukken rond hygiëne in de tuinbouw

Wij geloven erin dat telers wereldwijd met een optimale bedrijfshygiëne een zo hoog mogelijk rendement kunnen halen uit hun gewas. HortiHygienz is wereldwijd inzetbaar als totaaloplossing voor bedrijfshygiëne. Wat de vraag of uitdaging op het gebied van bedrijfshygiëne ook is, HortiHygienz heeft dé oplossing voor jou!
Colin Verbeek in tomatengewas
Colin Verbeek - Axia Vegetable Seeds, Naaldwijk ervaart:

"Risico's op overdracht van ziektekiemen zijn zo goed mogelijk uitgesloten”

Gerelateerde producten
Contactformulier
Staat je antwoord er niet bij? Vul het contactformulier in en Jasper Verhoeven neemt contact met je op. Op werkdagen zelfs binnen 24 uur. 
Jasper Verhoeven
Ook interessant voor jou
Hygiëneprotocol paprika
Hygiëne is een heel belangrijk punt in de tuinbouw: met behulp van verschillende hygiënemaatregelen moeten we voorkomen dat bacteriën, schimmels en virussen het bedrijf binnen komen of juist achterblijven tijdens de teeltwisseling.
Hygiëneprotocol roos
Hygiëne is een heel belangrijk punt in de tuinbouw: met behulp van verschillende hygiënemaatregelen moeten we voorkomen dat bacteriën, schimmels en virussen het bedrijf binnen komen of juist achterblijven tijdens de teeltwisseling. 
Hygiëneprotocol komkommer
Hygiëne is een heel belangrijk punt in de tuinbouw: met behulp van verschillende hygiënemaatregelen moeten we voorkomen dat bacteriën, schimmels en virussen het bedrijf binnen komen of juist achterblijven tijdens de teeltwisseling.