Home ​​​​>​​​​ Knowledge Center​​​​

Hoe kun je tomatenwolluis bestrijden? 

De tomatenwolluis Pseudococcus viburni is een plaag die niet alleen voorkomt in tomaat, maar ook in verschillende sierteeltgewassen, waaronder orchidee en pelargonium. Naast dat de tomatenwolluis schade aanricht door plantsap op te zuigen, laat het beestje ook honingdauw achter. In dit artikel gaan onze specialisten verder in op het schadebeeld, het signaleren en het bestrijden van tomatenwolluis.
Tomatenwolluis
Leonie van Rooijen
Productspecialist Gewasbescherming | 29 juni 2021 | 4 min. lezen

Tomatenwolluis signaleren 

Een vrouwelijke tomatenwolluis herken je aan de witte, wasachtige laag op het lichaam. Ook hebben ze korte wasdraden aan de rand van hun lichaam en twee haren aan de achterkant. Tomatenwolluizen in een jonger stadia hebben nog geen dikke waslaag op het lichaam en zijn geel tot bruin van kleur. 

Het vrouwtje legt na de bevruchting tussen de 100 en 400 eieren. Ze legt deze eieren in een eizak die gemaakt is van plakkerige wasdraden. Vervolgens verschrompelt ze en gaat ze dood. De eieren komen – afhankelijk van de omstandigheden – na twee tot tien dagen uit en de tomatenwolluis doorloopt daarna vier stadia: drie nimfenstadia en het volwassenstadium. Met name in het eerste nimfenstadium is de tomatenwolluis heel actief. De andere stadia bewegen weinig tot niet. 

Een mannelijke tomatenwolluis is kleiner en heeft – in tegenstelling tot de vrouwelijke tomatenwolluis – twee paar vleugels. Ook hebben ze geen monddelen en tasten ze het gewas dus niet aan. Hun enige bezigheid is het bevruchten van vrouwtjes. Omdat mannelijke tomatenwolluizen korter leven dan vrouwtjes, worden ze vaak niet in grote aantallen waargenomen in een gewas. 

Tomatenwolluis kan zich niet over grote afstanden verspreiden, waardoor de plaag voornamelijk voorkomt in haarden. Verspreiding in het gewas gebeurt doordat medewerkers in aanraking komen met de tomatenwolluis. Vooral eizakken met daarin de eieren van de wolluis worden eenvoudig verspreid. Deze zijn namelijk plakkerig en kunnen daardoor aan kleding en handen van medewerkers vastplakken.
Verder lezen?
Dit is een premium artikel. Wil je het hele artikel lezen? Log in en krijg direct toegang tot het hele artikel.
Heb je nog geen account? Maak dan kosteloos een account aan. Zodra wij je aanvraag hebben verwerkt krijg je toegang tot het hele artikel.

Schadebeeld van tomatenwolluis

Schade van de tomatenwolluis uit zit voornamelijk in groeiremming, bladval, afsterven van scheuten en soms zelfs het afsterven van de hele plant. De tomatenwolluis zuigt plantsappen op. Dit kan leiden tot groeiremming, bladval, het afsterven van scheuten en soms zelfs het afsterven van de hele plant. Bij het opzuigen van deze plantsappen krijgt de tomatenwolluis een te grote hoeveelheid suikers binnen, welke hij vervolgens weer afscheidt als honingdauw. Dit veroorzaakt cosmetische schade aan de plant, maar zorgt er ook voor dat er minder fotosynthese plaats kan vinden. Ook is honingdauw een voedingsbodems voor verschillende soorten schimmels, waaronder roetdauwschimmel. Twijfel je aan het schadebeeld? Bekijk dan welke soorten wolluis voorkomen.

Verschil tussen tomatenwolluis en citruswolluis

De tomatenwolluis wordt vaak verward met de citruswolluis. Dat is niet vreemd, want zowel de insecten zelf als het schadebeeld lijken erg op elkaar. Toch zijn er een aantal verschillen. Zo heeft de tomatenwolluis een dikkere waslaag en zijn de wasdraden aan de rand van het lichaam en de haren aan het achterlijf langer. 

Tomatenwolluis bestrijden

Tomatenwolluis bestrijden kan met behulp van verschillende natuurlijke vijanden, waaronder sluipwespen. Chemische bestrijding van de tomatenwolluis gaat daarentegen moeilijker vanwege hun beschermende wollaag. Lees hieronder meer.

Biologisch tomatenwolluis bestrijden

Tomatenwolluis kan onder andere worden bestreden met sluipwespen en roofkevers. Er zijn twee soorten sluipwespen die ingezet kunnen worden tegen de tomatenwolluis:
  • Leptomastix dactylopii: deze sluipwesp wordt ingezet tegen vooral de wat oudere stadia (derde larvenstadium en jonge adulten) van de wolluis en met name tegen de tomatenwolluis.
  • Leptomastidae abnormis: deze sluipwesp heeft een voorkeur voor wolluis (met name tomatenwolluis) van het tweede larve stadium.
De roofkever Cryptolaemus montrouzieri is ook een zeer effectieve predator tegen tomatenwolluis, maar bij gebrek aan wolluis kunnen ook blad- en schildluizen prooi worden. Zet de kevertjes op een koel moment van de dag uit bij de wolluishaarden. Open het flesje en strooi de Cryptolaeumus m. over de aangetaste planten.

Verder is de gaasvlieg Chrysoperla carnea ook een goede predator van wolluizen. Als nadeel heeft hij dat de volwassenen gemakkelijk de kas uitvliegen. Door het introduceren van larven, kun je toch een goed resultaat boeken. Naast luis bestrijdt Chrysoperla carnea (weliswaar in minder mate) tevens plagen als trips, witte vlieg en vlindereieren.

Chemisch tomatenwolluis bestrijden

Oudere tomatenwolluis bevindt zich vaak onderin het gewas. Spuit hier meer vloeistof om de plaag goed te bestrijden. Een oudere tomatenwolluis heeft echter vaak veel wol om zich heen, daarom is het lastig om deze te bestrijden. Probeer de chemische toepassing dus te richten op het stadium waarbij de jonge tomatenwolluizen uit de wol van de ouders komen. Wanneer tomatenwolluis is gesignaleerd in de kas, is het daarom van belang om kort na elkaar te spuiten zodat de net uitgekomen luizen worden bestreden. Op dit moment is de wolluis het kwetsbaarst. In de bedekte teelt komt dit stadium vaak jaarrond voor. 

Je kunt gewasbeschermingsmiddelen het beste combineren met een uitvloeier, zodat je de insecten beter raakt. De uitvloeier zorgt ervoor dat de vloeistof beter door de wollaag heen dringt en in contact komt met het insect wat voor de werking essentieel is. 
Contactformulier
Staat je antwoord er niet bij? Vul het contactformulier in en Leonie van Rooijen neemt contact met je op. Op werkdagen zelfs binnen 24 uur. 
Ook interessant voor jou

Hoe kun je tomatenwolluis bestrijden? 

De tomatenwolluis Pseudococcus viburni is een plaag die niet alleen voorkomt in tomaat, maar ook in verschillende sierteeltgewassen, waaronder orchidee en pelargonium. Naast dat de tomatenwolluis schade aanricht door plantsap op te zuigen, laat het beestje ook honingdauw achter. In dit artikel gaan onze specialisten verder in op het schadebeeld, het signaleren en het bestrijden van tomatenwolluis.
Zoek in de Kennisbank
Vind antwoord op je vraag in onze kennisbank. 600+ artikelen, geschreven door onze specialisten.
Leonie van Rooijen
Leonie van Rooijen
Productspecialist Gewasbescherming | 29 juni 2021 | 4 min. lezen
Deel dit artikel

Tomatenwolluis
Onderwerpen in dit artikel

Tomatenwolluis signaleren 

Een vrouwelijke tomatenwolluis herken je aan de witte, wasachtige laag op het lichaam. Ook hebben ze korte wasdraden aan de rand van hun lichaam en twee haren aan de achterkant. Tomatenwolluizen in een jonger stadia hebben nog geen dikke waslaag op het lichaam en zijn geel tot bruin van kleur. 

Het vrouwtje legt na de bevruchting tussen de 100 en 400 eieren. Ze legt deze eieren in een eizak die gemaakt is van plakkerige wasdraden. Vervolgens verschrompelt ze en gaat ze dood. De eieren komen – afhankelijk van de omstandigheden – na twee tot tien dagen uit en de tomatenwolluis doorloopt daarna vier stadia: drie nimfenstadia en het volwassenstadium. Met name in het eerste nimfenstadium is de tomatenwolluis heel actief. De andere stadia bewegen weinig tot niet. 

Een mannelijke tomatenwolluis is kleiner en heeft – in tegenstelling tot de vrouwelijke tomatenwolluis – twee paar vleugels. Ook hebben ze geen monddelen en tasten ze het gewas dus niet aan. Hun enige bezigheid is het bevruchten van vrouwtjes. Omdat mannelijke tomatenwolluizen korter leven dan vrouwtjes, worden ze vaak niet in grote aantallen waargenomen in een gewas. 

Tomatenwolluis kan zich niet over grote afstanden verspreiden, waardoor de plaag voornamelijk voorkomt in haarden. Verspreiding in het gewas gebeurt doordat medewerkers in aanraking komen met de tomatenwolluis. Vooral eizakken met daarin de eieren van de wolluis worden eenvoudig verspreid. Deze zijn namelijk plakkerig en kunnen daardoor aan kleding en handen van medewerkers vastplakken.
Verder lezen?
Dit is een premium artikel. Wil je het hele artikel lezen? Log in en krijg direct toegang tot het hele artikel.
Heb je nog geen account? Maak dan kosteloos een account aan. Zodra wij je aanvraag hebben verwerkt krijg je toegang tot het hele artikel.

Schadebeeld van tomatenwolluis

Schade van de tomatenwolluis uit zit voornamelijk in groeiremming, bladval, afsterven van scheuten en soms zelfs het afsterven van de hele plant. De tomatenwolluis zuigt plantsappen op. Dit kan leiden tot groeiremming, bladval, het afsterven van scheuten en soms zelfs het afsterven van de hele plant. Bij het opzuigen van deze plantsappen krijgt de tomatenwolluis een te grote hoeveelheid suikers binnen, welke hij vervolgens weer afscheidt als honingdauw. Dit veroorzaakt cosmetische schade aan de plant, maar zorgt er ook voor dat er minder fotosynthese plaats kan vinden. Ook is honingdauw een voedingsbodems voor verschillende soorten schimmels, waaronder roetdauwschimmel. Twijfel je aan het schadebeeld? Bekijk dan welke soorten wolluis voorkomen.

Verschil tussen tomatenwolluis en citruswolluis

De tomatenwolluis wordt vaak verward met de citruswolluis. Dat is niet vreemd, want zowel de insecten zelf als het schadebeeld lijken erg op elkaar. Toch zijn er een aantal verschillen. Zo heeft de tomatenwolluis een dikkere waslaag en zijn de wasdraden aan de rand van het lichaam en de haren aan het achterlijf langer. 

Tomatenwolluis bestrijden

Tomatenwolluis bestrijden kan met behulp van verschillende natuurlijke vijanden, waaronder sluipwespen. Chemische bestrijding van de tomatenwolluis gaat daarentegen moeilijker vanwege hun beschermende wollaag. Lees hieronder meer.

Biologisch tomatenwolluis bestrijden

Tomatenwolluis kan onder andere worden bestreden met sluipwespen en roofkevers. Er zijn twee soorten sluipwespen die ingezet kunnen worden tegen de tomatenwolluis:
  • Leptomastix dactylopii: deze sluipwesp wordt ingezet tegen vooral de wat oudere stadia (derde larvenstadium en jonge adulten) van de wolluis en met name tegen de tomatenwolluis.
  • Leptomastidae abnormis: deze sluipwesp heeft een voorkeur voor wolluis (met name tomatenwolluis) van het tweede larve stadium.
De roofkever Cryptolaemus montrouzieri is ook een zeer effectieve predator tegen tomatenwolluis, maar bij gebrek aan wolluis kunnen ook blad- en schildluizen prooi worden. Zet de kevertjes op een koel moment van de dag uit bij de wolluishaarden. Open het flesje en strooi de Cryptolaeumus m. over de aangetaste planten.

Verder is de gaasvlieg Chrysoperla carnea ook een goede predator van wolluizen. Als nadeel heeft hij dat de volwassenen gemakkelijk de kas uitvliegen. Door het introduceren van larven, kun je toch een goed resultaat boeken. Naast luis bestrijdt Chrysoperla carnea (weliswaar in minder mate) tevens plagen als trips, witte vlieg en vlindereieren.

Chemisch tomatenwolluis bestrijden

Oudere tomatenwolluis bevindt zich vaak onderin het gewas. Spuit hier meer vloeistof om de plaag goed te bestrijden. Een oudere tomatenwolluis heeft echter vaak veel wol om zich heen, daarom is het lastig om deze te bestrijden. Probeer de chemische toepassing dus te richten op het stadium waarbij de jonge tomatenwolluizen uit de wol van de ouders komen. Wanneer tomatenwolluis is gesignaleerd in de kas, is het daarom van belang om kort na elkaar te spuiten zodat de net uitgekomen luizen worden bestreden. Op dit moment is de wolluis het kwetsbaarst. In de bedekte teelt komt dit stadium vaak jaarrond voor. 

Je kunt gewasbeschermingsmiddelen het beste combineren met een uitvloeier, zodat je de insecten beter raakt. De uitvloeier zorgt ervoor dat de vloeistof beter door de wollaag heen dringt en in contact komt met het insect wat voor de werking essentieel is. 
Contactformulier
Staat je antwoord er niet bij? Vul het contactformulier in en Leonie van Rooijen neemt contact met je op. Op werkdagen zelfs binnen 24 uur. 
Leonie van Rooijen
Ook interessant voor jou
Hoe kun je wolluis bestrijden?
De wolluis is een insect dat voorkomt in met name siergewassen, maar in mindere mate ook in vruchtgroente. Het insect beschadigt planten door plantensap op te zuigen. 
Hoe kun je langstaartwolluis bestrijden?
De langstaartwolluis, ook wel Pseudococcus longispinus genoemd, komt oorspronkelijk voor in (sub)tropische gebieden. Inmiddels wordt de luis in landen over de hele wereld gesignaleerd.
Hoe kun je citruswolluis bestrijden?
De citruswolluis Planococcus citri is een wolluissoort die met name schade aanricht in de sierteelt (zoals in roos en gerbera) en in de potplantenteelt (zoals kalanchoë, ficus, schefflera en palmen).