Home > Kennisbank​​​​

Hoe kun je Tuta absoluta bestrijden? 

Tuta absoluta, ook wel bekend als de tomatenmineermot, is een zeer schadelijke mineermot die een steeds groter probleem in de groenteteelt vormt. Deze plaag komt met name voor in tomaat, maar richt ook schade aan in aubergine en paprika. Dit doen ze door zowel het blad als de vruchten aan te vreten. Lees meer over Tuta Absoluta bestrijden en herkennen in dit artikel.
Tuta absoluta
Kevin van Kester
Productspecialist Quality Controller | 11 september 2020 | 6 min. lezen

Tuta absoluta herkennen

Je kunt een volwassen Tuta absoluta herkennen aan de grijsbruine kleur, het langwerpige lichaam en een spanwijdte van ongeveer 10 mm. De antennes van de mot zijn lang en draadvormig. In totaal leggen de vrouwtjes zo’n 260 eieren op het jonge blad. Deze zijn te herkennen aan de ronde vorm en de witte tot gele kleur. De eieren worden qua kleur steeds donker en zullen net voor ze uitkomen bijna zwart van kleur zijn. 

Zodra de eieren uitkomen, zijn de rupsen te herkennen aan de gele kleur. Rupsen verkleuren, net zoals de eieren, in de loop der tijd naar een geelgroene kleur. Kenmerkend is de donkere band die daarna zichtbaar wordt achter de kop van de rups. 

Zodra de rupsen groter worden, verlaten ze het blad om zich te verpoppen. Hierbij vallen ze van het blad af op de grond, waar ze zich vaak verschuilen tussen het blad. Nadat ze verpopt zijn, verspreiden de motten zich in het gewas, waar ze opnieuw eieren leggen. 
Tuta absoluta rups
Verder lezen?
Dit is een premium artikel. Wil je het hele artikel lezen? Log in en krijg direct toegang tot het hele artikel.

Heb je nog geen account? Maak dan kosteloos een account aan. Zodra wij je aanvraag hebben verwerkt krijg je toegang tot het hele artikel.

Schadebeeld van Tuta absoluta

Het schadebeeld van tuta absoluta is voornamelijk te zien in de aantasting van bladeren en stengels. Met name de rups van de tomatenmineermot richt de grootste schade aan. Dat wil overigens niet zeggen dat zij de vrucht niet aantasten. Je kunt het schadebeeld van de Tuta absoluta herkennen aan de doorzichtige vlekken, ook wel blaasvormig mijnen genoemd, op het blad. Doordat de rups alles behalve de buitenste bladlaag eten, kun je door het blad heen kijken. Bij ernstige aantasting kan dit leiden tot bladsterfte. Wanneer de vrucht wordt aangetast, is de kans op schimmelziektes groot en dat zorgt voor vruchtrot.  

Soms wordt het schadebeeld van Tuta absoluta verward met het schadebeeld van mineervlieg. Kenmerkend voor het schadebeeld van Tuta absoluta zijn echter de blaasvormige mijnen; bij mineervlieg zijn dit standaard mijnen in het blad.
Schadebeeld van tuta absoluta

Tuta absoluta bestrijden

Tuta absoluta bestrijden kan middels de inzet van de biologische bestrijders Macrolophus en Trichogramma. De sluipwesp Trichogramma aecheae dien je preventief in te zetten vanaf de start van de teelt. Dit helpt je om de Tuta absoluta druk te beheersen totdat de Macrolophus populatie voldoende groot is. 

Wordt de plaagdruk van de mot te hoog – wat je met name ziet in teelten die tegen het einde aan lopen – dan kun je ervoor kiezen om chemie in te zetten ter correctie. Hierbij kun je gebruik maken van Altacor. Deze insecticide heeft geen neveneffecten op de biologische bestrijders in het gewas. Ook de middelen Tracer en NeemAzal hebben een goede werking tegen Tuta absoluta, maar ze hebben een negatief effect op de opbouw van de Macrolophus populatie.

Let op: houd er rekening mee dat een druppeltoepassing weinig effect meer heeft vanaf het moment dat de kop uit de plant is. Dan wordt het middel namelijk niet meer via de sapstroom tot helemaal bovenin de plant meegenomen. 

Stappenplan voor de teeltwisseling

De teeltwisseling is hét moment om Tuta absoluta aan te pakken. Hieronder vind je een stappenplan voor het bestrijden van Tuta absoluta tijdens de teeltwisseling. 

1. Kas volledig leegruimen
Het is belangrijk dat de kas tijdens de teeltwisseling volledig wordt leeggeruimd en dat al het blad uit de kas verwijderd wordt. In het blad kunnen zich namelijk oudere rupsen bevinden die in het popstadium overgaan, waardoor ze de teeltwisseling kunnen overleven en de nieuwe teelt kunnen aantasten. 

2. Desinfecteren tijdens de teeltwisseling
Desinfecteer na het uitruimen van het oude gewas de kas volgens het desinfectieprotocol voor jouw teelt. Zo dood je de aanwezige Tuta absoluta af (maar ook andere plagen zoals rups en witte vlieg) en begin je je nieuwe teelt schoon. 

3. Direct starten met biologie
Staan de nieuwe planten erin, zorg dan dat je direct start met het uitzetten van biologie, zodat de populatie zich snel kan opbouwen. Hierbij kun je – zoals eerder genoemd – kiezen voor Macrolophus en Trichogramma. Zet wekelijks 25-40 sluipwespen per m2 uit en in totaal 2 tot 3 Macrolophus. De minimale populatie die je in het gewas  nodig hebt om Tuta absoluta tegen te gaan, is 5 – 10 Macrolophus per stengel of 80-90% parasitering met  Trichogramma. Monitor de populatieopbouw van de bestrijders goed, zodat je eventueel extra materiaal kan inzetten. 

4. Monitoren van Tuta absoluta met deltavallen of signaalrollen
Ook is het aan te raden om aan het begin van de teelt deltavallen met feromonen op te hangen om de plaagdruk te controleren. Hang minimaal vier deltavallen per hectare langs het betonpad  op maximaal 100cm hoogte en controleer wekelijks in hoeverre er een toe- of afname van de plaag is. Naast deltavallen kunnen ook signaalrollen met een speciale lokstof voor de tomatenmineermot opgehangen worden. Deze signaalrol is een hulpmiddel voor de bestrijding van Tuta absoluta. Zo kun je de werking van de biologie – en eventueel van de chemie – controleren en eventueel bijsturen. 

5. Isonet-T of Tutatec inzetten
Isonet-T is een product dat een grote hoeveelheid van het vrouwelijke Tuta feromoon in de kas verspreidt, waardoor de mannelijke exemplaren verward raken en de vrouwtjes niet meer vinden. Dit remt de paring dus af, waardoor de populatie minder snel toeneemt of zelfs afneemt. Dit product moet je vanaf het begin van de nieuwe teelt inzetten om de populatiegroei zo veel mogelijk te beperken, want dan is de plaagdruk nog laag. Bij een hoge plaagdruk heeft Isonet-T vrijwel geen effect. Het feromoon is in de herfst- winterperiode ongeveer 150 dagen werkzaam, in de zomer 110 dagen. Bij het gebruik van Isonet-T zijn 1000 dispensers per hectare nodig.

Heel belangrijk om te melden is dat Isonet-T geen stand-alone strategie of alternatief voor chemische gewasbescherming of biologische bestrijders is. Wel is het een heel goed hulpmiddel dat je kunt opnemen in je bestrijdingsstrategie om Tuta absoluta vanaf het begin van de teelt zo veel mogelijk te beperken. 

Tutatec is een soortgelijk feromoon. Doordat Tutatec een grote hoeveelheid van het vrouwelijke Tuta feromoon afgeeft, raken de mannetjes in verwarring en zijn ze niet in staat om de vrouwtjes te vinden. Hierdoor vindt er geen paring plaats en komen er geen nakomelingen. Onder normale omstandigheden is de levensduur 180 dagen. Hoge temperaturen en sterke wind kan de levensduur verkorten. Bij het gebruik van Tutatec zijn slechts 300 dispensers per hectare nodig.
Contactformulier
Staat je antwoord er niet bij? Vul het contactformulier in en Kevin van Kester neemt contact met je op. Op werkdagen zelfs binnen 24 uur. 

Hoe kun je Tuta absoluta bestrijden? 

Tuta absoluta, ook wel bekend als de tomatenmineermot, is een zeer schadelijke mineermot die een steeds groter probleem in de groenteteelt vormt. Deze plaag komt met name voor in tomaat, maar richt ook schade aan in aubergine en paprika. Dit doen ze door zowel het blad als de vruchten aan te vreten. Lees meer over Tuta Absoluta bestrijden en herkennen in dit artikel.
Zoek in de Kennisbank
Vind antwoord op je vraag in onze kennisbank. 600+ artikelen, geschreven door onze specialisten.
Kevin van Kester
Kevin van Kester
Productspecialist Quality Controller | 11 september 2020 | 6 min. lezen
Deel dit artikel
Tuta absoluta

Tuta absoluta herkennen

Je kunt een volwassen Tuta absoluta herkennen aan de grijsbruine kleur, het langwerpige lichaam en een spanwijdte van ongeveer 10 mm. De antennes van de mot zijn lang en draadvormig. In totaal leggen de vrouwtjes zo’n 260 eieren op het jonge blad. Deze zijn te herkennen aan de ronde vorm en de witte tot gele kleur. De eieren worden qua kleur steeds donker en zullen net voor ze uitkomen bijna zwart van kleur zijn. 

Zodra de eieren uitkomen, zijn de rupsen te herkennen aan de gele kleur. Rupsen verkleuren, net zoals de eieren, in de loop der tijd naar een geelgroene kleur. Kenmerkend is de donkere band die daarna zichtbaar wordt achter de kop van de rups. 

Zodra de rupsen groter worden, verlaten ze het blad om zich te verpoppen. Hierbij vallen ze van het blad af op de grond, waar ze zich vaak verschuilen tussen het blad. Nadat ze verpopt zijn, verspreiden de motten zich in het gewas, waar ze opnieuw eieren leggen. 
Tuta absoluta rups
Verder lezen?
Dit is een premium artikel. Wil je het hele artikel lezen? Log in en krijg direct toegang tot het hele artikel.
Heb je nog geen account? Maak dan kosteloos een account aan. Zodra wij je aanvraag hebben verwerkt krijg je toegang tot het hele artikel.

Schadebeeld van Tuta absoluta

Het schadebeeld van tuta absoluta is voornamelijk te zien in de aantasting van bladeren en stengels. Met name de rups van de tomatenmineermot richt de grootste schade aan. Dat wil overigens niet zeggen dat zij de vrucht niet aantasten. Je kunt het schadebeeld van de Tuta absoluta herkennen aan de doorzichtige vlekken, ook wel blaasvormig mijnen genoemd, op het blad. Doordat de rups alles behalve de buitenste bladlaag eten, kun je door het blad heen kijken. Bij ernstige aantasting kan dit leiden tot bladsterfte. Wanneer de vrucht wordt aangetast, is de kans op schimmelziektes groot en dat zorgt voor vruchtrot.  

Soms wordt het schadebeeld van Tuta absoluta verward met het schadebeeld van mineervlieg. Kenmerkend voor het schadebeeld van Tuta absoluta zijn echter de blaasvormige mijnen; bij mineervlieg zijn dit standaard mijnen in het blad.
Schadebeeld van tuta absoluta

Tuta absoluta bestrijden

Tuta absoluta bestrijden kan middels de inzet van de biologische bestrijders Macrolophus en Trichogramma. De sluipwesp Trichogramma aecheae dien je preventief in te zetten vanaf de start van de teelt. Dit helpt je om de Tuta absoluta druk te beheersen totdat de Macrolophus populatie voldoende groot is. 

Wordt de plaagdruk van de mot te hoog – wat je met name ziet in teelten die tegen het einde aan lopen – dan kun je ervoor kiezen om chemie in te zetten ter correctie. Hierbij kun je gebruik maken van Altacor. Deze insecticide heeft geen neveneffecten op de biologische bestrijders in het gewas. Ook de middelen Tracer en NeemAzal hebben een goede werking tegen Tuta absoluta, maar ze hebben een negatief effect op de opbouw van de Macrolophus populatie.

Let op: houd er rekening mee dat een druppeltoepassing weinig effect meer heeft vanaf het moment dat de kop uit de plant is. Dan wordt het middel namelijk niet meer via de sapstroom tot helemaal bovenin de plant meegenomen. 

Stappenplan voor de teeltwisseling

De teeltwisseling is hét moment om Tuta absoluta aan te pakken. Hieronder vind je een stappenplan voor het bestrijden van Tuta absoluta tijdens de teeltwisseling. 

1. Kas volledig leegruimen
Het is belangrijk dat de kas tijdens de teeltwisseling volledig wordt leeggeruimd en dat al het blad uit de kas verwijderd wordt. In het blad kunnen zich namelijk oudere rupsen bevinden die in het popstadium overgaan, waardoor ze de teeltwisseling kunnen overleven en de nieuwe teelt kunnen aantasten. 

2. Desinfecteren tijdens de teeltwisseling
Desinfecteer na het uitruimen van het oude gewas de kas volgens het desinfectieprotocol voor jouw teelt. Zo dood je de aanwezige Tuta absoluta af (maar ook andere plagen zoals rups en witte vlieg) en begin je je nieuwe teelt schoon. 

3. Direct starten met biologie
Staan de nieuwe planten erin, zorg dan dat je direct start met het uitzetten van biologie, zodat de populatie zich snel kan opbouwen. Hierbij kun je – zoals eerder genoemd – kiezen voor Macrolophus en Trichogramma. Zet wekelijks 25-40 sluipwespen per m2 uit en in totaal 2 tot 3 Macrolophus. De minimale populatie die je in het gewas  nodig hebt om Tuta absoluta tegen te gaan, is 5 – 10 Macrolophus per stengel of 80-90% parasitering met  Trichogramma. Monitor de populatieopbouw van de bestrijders goed, zodat je eventueel extra materiaal kan inzetten. 

4. Monitoren van Tuta absoluta met deltavallen of signaalrollen
Ook is het aan te raden om aan het begin van de teelt deltavallen met feromonen op te hangen om de plaagdruk te controleren. Hang minimaal vier deltavallen per hectare langs het betonpad  op maximaal 100cm hoogte en controleer wekelijks in hoeverre er een toe- of afname van de plaag is. Naast deltavallen kunnen ook signaalrollen met een speciale lokstof voor de tomatenmineermot opgehangen worden. Deze signaalrol is een hulpmiddel voor de bestrijding van Tuta absoluta. Zo kun je de werking van de biologie – en eventueel van de chemie – controleren en eventueel bijsturen. 

5. Isonet-T of Tutatec inzetten
Isonet-T is een product dat een grote hoeveelheid van het vrouwelijke Tuta feromoon in de kas verspreidt, waardoor de mannelijke exemplaren verward raken en de vrouwtjes niet meer vinden. Dit remt de paring dus af, waardoor de populatie minder snel toeneemt of zelfs afneemt. Dit product moet je vanaf het begin van de nieuwe teelt inzetten om de populatiegroei zo veel mogelijk te beperken, want dan is de plaagdruk nog laag. Bij een hoge plaagdruk heeft Isonet-T vrijwel geen effect. Het feromoon is in de herfst- winterperiode ongeveer 150 dagen werkzaam, in de zomer 110 dagen. Bij het gebruik van Isonet-T zijn 1000 dispensers per hectare nodig.

Heel belangrijk om te melden is dat Isonet-T geen stand-alone strategie of alternatief voor chemische gewasbescherming of biologische bestrijders is. Wel is het een heel goed hulpmiddel dat je kunt opnemen in je bestrijdingsstrategie om Tuta absoluta vanaf het begin van de teelt zo veel mogelijk te beperken. 

Tutatec is een soortgelijk feromoon. Doordat Tutatec een grote hoeveelheid van het vrouwelijke Tuta feromoon afgeeft, raken de mannetjes in verwarring en zijn ze niet in staat om de vrouwtjes te vinden. Hierdoor vindt er geen paring plaats en komen er geen nakomelingen. Onder normale omstandigheden is de levensduur 180 dagen. Hoge temperaturen en sterke wind kan de levensduur verkorten. Bij het gebruik van Tutatec zijn slechts 300 dispensers per hectare nodig.
Contactformulier
Staat je antwoord er niet bij? Vul het contactformulier in en Kevin van Kester neemt contact met je op. Op werkdagen zelfs binnen 24 uur. 
Kevin van Kester
Ook interessant voor jou
Isonet-T tegen Tuta absoluta: geen wondermiddel, wel een goed hulpmiddel
Veel groentelers – en met name tomatentelers – hebben de laatste maanden last van Tuta absoluta. De larven kruipen in de bladeren van de planten, maar beschadigen in sommige gevallen ook de vruchten.
Veelgestelde vragen aan onze specialisten
Dagelijks krijgt ons team van specialisten allerlei soorten vragen van telers. Om het u gemakkelijk te maken, hebben we de veelgestelde vragen aan onze specialisten voor u verzameld op deze pagina. Onder ieder onderwerp vindt u één of meerdere vragen.
Tips voor het werken met gewasbeschermingsmiddelen
Om veilig te kunnen werken met gewasbeschermingsmiddelen, moet je goed weten wat de mogelijke risico's zijn. Gewasbeschermingsmiddelen kunnen namelijk ernstige schade toebrengen aan de gezondheid.