Hoe kies je het juiste spuitmasker en filter?

Het gebruik van het juiste spuitmasker en filter is van essentieel belang wanneer jij of je medewerkers werkzaamheden uitvoeren waarmee je in aanraking komt met nevel of fijnstof, bijvoorbeeld bij het spuiten van chemische gewasbeschermingsmiddelen. Bij goed gebruik voorkomt een spuitmasker namelijk gezondheidsrisico's. In dit artikel zet onze specialist op een rij waar je op moet letten bij het kopen en gebruiken van een spuitmasker. 

Soorten spuitmaskers

Er bestaan verschillende soorten spuitmaskers:

• Stofmasker: een stofmasker beschermt tegen aërosolen zoals stof, nevels en vezels. Dit masker is verkrijgbaar in drie klassen, te weten FFP1, FFP2 en FFP3 (wat staat voor Filtering Facepiece Particles). Hierbij hebben FFP1 maskers de laagste beschermingsgraad en FFP3 maskers de hoogste. Stofmaskers zijn wegwerpmaskers die je weggooit zodra ze verzadigd zijn.
• Halfgelaatsmasker: dit type spuitmasker sluit beter aan op het gelaat dan een stofmasker, waardoor de kans op lekken kleiner is en de veiligheid dus groter is. Dit masker kan gebruikt worden in combinatie met een veiligheidsbril om de ogen te beschermen tegen spetters (maar let op: een veiligheidsbril beschermt de ogen niet tegen gassen en dampen!).
  Er bestaan halfgelaatsmaskers met een en met twee filters (ook wel enkel- en dubbelpatroonsmaskers genoemd). Het voordeel van een masker met twee filters is dat het gewicht beter vereeld wordt en dat de ademhalingsweerstand lager is. Let op: filters die zwaarder zijn dan 300 gram, mogen niet bevestigd worden op halfgelaatsmaskers. 
• Volgelaatsmasker: dit type spuitmasker beschermt ook de ogen volledig, heeft een groter draagcomfort en kan hogere concentraties van stoffen aan. Hierdoor is dit masker geschikt voor langdurig gebruik. Je kan dit masker combineren met alle soorten filters. Een volgelaatsmasker gebruik je als je werkt met schadelijke of irriterende stoffen.

Filters voor spuitmasker

Half- en volgelaatsmaskers zijn voorzien van filters of filterbussen. Verschillende filters beschermen tegen verschillende gevaren, waaronder fijnstof, dampen en gassen. Het is daarom van belang dat je het juiste filter kiest voor je spuitmasker, zodat je hier optimaal tegen beschermd wordt. Er bestaan verschillende soorten filters:

• Stoffilter: een stoffilter beschermt - net als een stofmasker - tegen kleine stof- of vloeistofdeeltjes. Dit werkt net als een zeef; hoe fijner de gaatjes, hoe meer stof er wordt tegengehouden. Deze filters zijn verkrijgbaar in drie klassen, te weten P1, P3 en P3.
  • P1: beschermt tegen hinderlijk, niet schadelijk stof.
  • P2: beschermt tegen schadelijk fijnstof.
  • P3: beschermt tegen giftig fijnstof. Gebruik een P3-filter bij voorkeur altijd in combinatie met een volgelaatsmasker. 
  Een heel fijn filter biedt betere bescherming, maar zorgt er wel voor dat je meer moeite moet doen om te ademen. Met andere woorden: een fijn filter heeft een grotere ademhalingsweerstand. Stoffilters met een uitademventiel verhelpen dit. 
  Er zijn vier soorten stoffilters: voor eenmalig gebruik en voor beperkt gebruik (stofkapjes), voor aansluiting op maskers en voor aansluiting op motoraangedreven toestellen. 
• Gasfilter: een gasfilter biedt bescherming tegen gassen en dampen met behulp van actieve kool. Een gasfilter kan werken op basis van twee principes: 
  • Adsorptie: hierbij slaan de gassen neer op de actieve kool, maar vindt er geen chemische binding plaats. 
  • Chemisorptie: hierbij vindt er een chemische reactie plaats tussen de actieve kool en het gas of de damp. 
• Meervoudig gasfilter: meervoudige gasfilters beschermen tegen meer dan één groep gassen en/of dampen. De meest voorkomende meervoudige gasfilters zijn AB-filters (beschermen tegen organische dampen, oplosmiddelen en zure gassen) en ABEK-filters (beschermen tegen organische dampen, zure gassen, zwaveldioxide en ammoniak). Meervoudige filters bestaan in beschermingsklasse 1 en 2.
• Combinatiefilter: een combinatiefilter beschermt zowel tegen gassen en dampen als tegen kleine stof- of vloeistofdeeltjes. Een combinatiefilter is voorzien van een kleurcodering, waaraan je kan aflezen tegen welke stofklasse het filter beschermt. Het meest gebruikte filter in de glastuinbouw is het A2P3 filter. Dit is een combinatiefilter met een hoog absorberend vermogen voor organische dampen en een deeltjesfilter tegen giftig fijnstof.

Filters worden ingedeeld door middel van een letter en een kleurcode. Chemische producten kunnen bestaan uit: vaste stoffen/deeltjes (stof, vezels, micro-organismen), of vluchtige stoffen (gassen en dampen). Via de kleur- en lettercoderingen kan je afleiden welke filter je nodig hebt voor de (chemische) stof waarmee je te maken hebt. 

Type filter	Kleur	Beschermt tegen
A	Bruin	Organische dampen en oplosmiddelen met een kookpunt >65° C
AX	Bruin	Organische dampen en oplosmiddelen met een kookpunt <65° C
B	Grijs	Anororganische zure gassen en dampen zoals chloor (CL2), zwavelwaterstof (H2S) en waterstofcyanide (HCN)
E	Geel	Zwaveldioxide, waterstofchloride (zoutzuur)
K	Groen	Ammoniak
HG	Rood	Kwikdampen
NO	Blauw	Nitreuze dampen en stikstofdioxide
CO	Antraciet	Koolmonoxide
I	Oranje	Radioactief jodium en samenstellingen

Aandachtspunten bij het gebruik van een spuitmasker en filter

• Een spuitmasker moet de mond en neus volledig bedekken en goed aansluiten op het gelaat. Ben je een baarddrager, houd er dan rekening mee dat de baard ervoor zorgt dat het masker niet optimaal aansluit. Dit kan de beschermingsgraad met 50% doen verminderen! 
• Weet je niet precies met welke gevaarlijke stoffen je te maken zal krijgen, dan kan je het beste gebruik maken van een ABEK-filter (een combinatie filter van het type A2B2E2K2 HG P3R, kortweg ABEK-filter genoemd). Dit type filter biedt de breedst mogelijke bescherming. 
• Zet het masker pas af nadat je de ruimte met fijnstof, nevel of gas hebt verlaten.
• Het filter van het spuitmasker (of in het geval van een stofkapje: het volledige masker) moet tijdig vervangen worden. Wanneer een filter namelijk verzadigd raakt, zal het niet meer optimaal beschermen. Je weet dat een filter vervangen moet worden als je de gas of damp ruikt en/of proeft. De reukgrens ligt veel lager dan de grenswaarde (dit is de maximaal aanvaarde concentratie van een stof of gas op de werkplaats), dus dit is niet schadelijk voor de gezondheid. 
• De levensduur van een filter hangt af van de verschillende omstandigheden waarin zo'n filter gebruikt wordt. Maar er zijn wel enkele factoren die de levensduur van een filter beïnvloeden, zoals de concentratie van de verontreiniging combinatie van vervuilende stoffen, ademsnelheid van de gebruiker, luchtvochtigheid, temperatuur en gebruiksduur. Vanwege deze verschillende factoren is het niet mogelijk om een geschatte levensduur te geven. 
• Filters en stofmaskers hebben een bepaalde houdbaarheid. Is de houdbaarheidsdatum verstreken, dan mag je het filter of stofmasker niet meer gebruiken, omdat de werking dan niet meer honderd procent gegarandeerd is. De houdbaarheidsdatum ligt - afhankelijk van het type filter of stofmasker - op drie tot vijf jaar na de productiedatum.
• Laat maskers jaarlijks controleren tijdens de masker controledagen. Goedgekeurde spuitmaskers worden voorzien van een controlecertificaat. Hiermee voldoe je aan de wettelijk gestelde eisen voor adembescherming.
• Maak een spuitmasker regelmatig schoon. Zo voorkom je dat anderen onbedoeld in aanraking komen met het fijnstof dat achterblijft op het masker. Ook verlengt het de levensduur van het spuitmasker. 

Meer informatie over spuitmaskers en filters
Wil je meer informatie over spuitmaskers, of wil je graag een advies op maat? Neem dan contact op met een van onze gewasbeschermingsspecialisten, of stel je vraag via onderstaand formulier. We nemen dan zo snel mogelijk contact met je op - op werkdagen zelfs binnen 24 uur.

---

Gerelateerde artikelen
- Gevarensymbolen/CLP-pictogrammen
- Tips voor veilig werken in de tuinbouw
- Spuitadvieskaarten
- Veelgestelde vragen aan onze specialistenal