Soorten ontsmettingstechnieken in de glastuinbouw

Waterontsmetting is van groot belang voordat je het opnieuw toedient aan het gewas. In water kunnen namelijk bacteriën, virussen, schimmels en andere micro-organismen ontstaan, die zorgen voor een besmetting van het gewas. Er zijn verschillende ontsmettingstechnieken voor de tuinbouw die je kan inzetten. Iedere ontsmettingstechniek werkt echter op een andere wijze.
Ultrafiltratie
Joshua Reijnen  
Technisch specialist Watertechniek | 14 september 2023 | 6 min. lezen

UV-ontsmetting

UV-ontsmetting maakt gebruik van UV-licht waarmee ongewenste organismen zoals schimmels, bacteriën, aaltjes en virussen onschadelijk gemaakt worden. UV-licht verandert namelijk het DNA van deze micro-organismen. Deze ontsmettingstechniek maakt geen gebruik van chemische middelen zoals chloor, waardoor dit milieuvriendelijker is en de samenstelling, temperatuur en pH van het water niet worden aangetast.

Hogedruk, middendruk en lagedruk UV-ontsmetting

Bij ontsmetting met behulp van UV heb je de keuze tussen hogedruk, middendruk en lagedruk kwiklampen. Er zijn meerdere aandachtspunten om rekening mee te houden bij de keuze voor de juiste UV-lampen:
  • Het spectrum: hoe hoger de druk van het vulgas in de kwiklamp, hoe breder het spectrum van golflengtes waarmee het UV-licht wordt uitgezonden
  • Het vermogen: een hogedruk UV-lamp heeft (veel) meer vermogen dan een middendruk of lagedruk UV-lamp en kan daardoor grotere hoeveelheden water per minuut zuiveren

UV-doorlatendheid

Een voorwaarde om water te kunnen ontsmetten met behulp van UV-licht, is dat het water het UV-licht van de ontsmetter doorlaat. De UV-doorlatendheid van water wordt uitgedrukt in het percentage UV-C licht dat na 10mm waterlaag nog over is. Wanneer dit percentage te laag is, dan kan het UV-licht onvoldoende doordringen in het water en wordt het water dus onvoldoende ontsmet. Het is daarom belangrijk dat je het drainwater filtreert - bijvoorbeeld met een zandfilter of papierbandfilter - voordat het water door de UV-ontsmetter gaat. Ook kan je ervoor kiezen om het drainwater te verdunnen met bijvoorbeeld regenwater, zodat de UV-doorlatendheid vergroot wordt.

Ultrafiltratie

Ultrafiltratie maakt gebruik van een membraan dat micro-organismen fysiek verwijdert met een zeer hoge verwijderingsgraad. Deze effectieve ontsmettingstechniek verwijdert ziekteverwekkers uit het water, terwijl de nuttige nutriënten behouden blijven. Ultrafiltratie is kostenefficiënt, ongevoelig voor troebelheid en duurzaam. Het systeem verbruikt 50-85% minder energie dan andere technieken. Het draagt bij aan een milieuvriendelijk watergeefsysteem door minder organische vervuiling. Het modulaire systeem maakt het flexibel inzetbaar voor diverse toepassingen in de tuinbouw.

Verhitting

Het verhitten van drainwater is een oude en betrouwbare ontsmettingstechniek. Bij verhitting draait het om de juiste combinatie van temperatuur en contacttijd. In de meeste gevallen wordt hierbij gebruik gemaakt van een temperatuur van 95°C gedurende 30 seconde, maar soms wordt het water ook gedurende 180 seconde verhit tot 85°C. In dit laatste geval kan het ketelwater gebruikt worden en is er geen extra warmtebron nodig. De verhitting van het water zorgt ervoor dat de aanwezige micro-organismen worden gedood.

Warmtewisselaar

Verhitting maakt in veel gevallen gebruik van een warmtewisselaar die het water snel opwarmt en vervolgens weer afkoelt, zodat het water direct weer gebruikt kan worden. Om te voorkomen dat de warmtewisselaar vervuild raakt, is het aan te raden om het water eerst te filtreren voordat het de installatie ingaat, bijvoorbeeld met een zandfilter of papierbandfilter.

Ozon

Een andere manier van ontsmetting is met behulp van ozon. Ozon is een molecuul dat bestaat uit drie zuurstofatomen. Het heeft een sterk oxiderend vermogen, waardoor deze molecuul zeer bruikbaar is voor waterzuivering. Met behulp van oxidatie kunnen namelijk allerlei soorten micro-organismen zoals bacteriën, virussen, schimmels en andere ziekteverwekkers gedood worden. Daarnaast worden ook gewasbeschermingsmiddelen op deze manier uit het water gezuiverd. In een systeem dat gebruik maakt van ozon, wordt lucht naar een ozongenerator gepompt. Deze ozongenerator voegt een extra zuurstofatoom toe aan de lucht, waardoor ozon ontstaat. Vervolgens wordt de ozon in het te behandelen water geblazen. Daar aangekomen willen de ozonmoleculen zich zo snel mogelijk weer omzetten naar zuurstofmoleculen, wat zorgt voor oxidatie, waardoor het water ontsmet wordt.
Contactformulier
Staat je antwoord er niet bij? Vul het contactformulier in en Joshua Reijnen neemt contact met je op. Op werkdagen zelfs binnen 24 uur. 
Ook interessant voor jou

Soorten ontsmettingstechnieken in de glastuinbouw

Waterontsmetting is van groot belang voordat je het opnieuw toedient aan het gewas. In water kunnen namelijk bacteriën, virussen, schimmels en andere micro-organismen ontstaan, die zorgen voor een besmetting van het gewas. Er zijn verschillende ontsmettingstechnieken voor de tuinbouw die je kan inzetten. Iedere ontsmettingstechniek werkt echter op een andere wijze.
Zoek in de Kennisbank
​​​​Vind antwoord op je vraag in onze kennisbank. 600+ artikelen, geschreven door onze specialisten.​​​​
Joshua Reijnen
Joshua Reijnen  
Technisch specialist Watertechniek | 14 september 2023 | 6 min. lezen
Deel dit artikel

Ultrafiltratie
Onderwerpen in dit artikel

UV-ontsmetting

UV-ontsmetting maakt gebruik van UV-licht waarmee ongewenste organismen zoals schimmels, bacteriën, aaltjes en virussen onschadelijk gemaakt worden. UV-licht verandert namelijk het DNA van deze micro-organismen. Deze ontsmettingstechniek maakt geen gebruik van chemische middelen zoals chloor, waardoor dit milieuvriendelijker is en de samenstelling, temperatuur en pH van het water niet worden aangetast.

Hogedruk, middendruk en lagedruk UV-ontsmetting

Bij ontsmetting met behulp van UV heb je de keuze tussen hogedruk, middendruk en lagedruk kwiklampen. Er zijn meerdere aandachtspunten om rekening mee te houden bij de keuze voor de juiste UV-lampen:
  • Het spectrum: hoe hoger de druk van het vulgas in de kwiklamp, hoe breder het spectrum van golflengtes waarmee het UV-licht wordt uitgezonden
  • Het vermogen: een hogedruk UV-lamp heeft (veel) meer vermogen dan een middendruk of lagedruk UV-lamp en kan daardoor grotere hoeveelheden water per minuut zuiveren

UV-doorlatendheid

Een voorwaarde om water te kunnen ontsmetten met behulp van UV-licht, is dat het water het UV-licht van de ontsmetter doorlaat. De UV-doorlatendheid van water wordt uitgedrukt in het percentage UV-C licht dat na 10mm waterlaag nog over is. Wanneer dit percentage te laag is, dan kan het UV-licht onvoldoende doordringen in het water en wordt het water dus onvoldoende ontsmet. Het is daarom belangrijk dat je het drainwater filtreert - bijvoorbeeld met een zandfilter of papierbandfilter - voordat het water door de UV-ontsmetter gaat. Ook kan je ervoor kiezen om het drainwater te verdunnen met bijvoorbeeld regenwater, zodat de UV-doorlatendheid vergroot wordt.

Ultrafiltratie

Ultrafiltratie maakt gebruik van een membraan dat micro-organismen fysiek verwijdert met een zeer hoge verwijderingsgraad. Deze effectieve ontsmettingstechniek verwijdert ziekteverwekkers uit het water, terwijl de nuttige nutriënten behouden blijven. Ultrafiltratie is kostenefficiënt, ongevoelig voor troebelheid en duurzaam. Het systeem verbruikt 50-85% minder energie dan andere technieken. Het draagt bij aan een milieuvriendelijk watergeefsysteem door minder organische vervuiling. Het modulaire systeem maakt het flexibel inzetbaar voor diverse toepassingen in de tuinbouw.

Verhitting

Het verhitten van drainwater is een oude en betrouwbare ontsmettingstechniek. Bij verhitting draait het om de juiste combinatie van temperatuur en contacttijd. In de meeste gevallen wordt hierbij gebruik gemaakt van een temperatuur van 95°C gedurende 30 seconde, maar soms wordt het water ook gedurende 180 seconde verhit tot 85°C. In dit laatste geval kan het ketelwater gebruikt worden en is er geen extra warmtebron nodig. De verhitting van het water zorgt ervoor dat de aanwezige micro-organismen worden gedood.

Warmtewisselaar

Verhitting maakt in veel gevallen gebruik van een warmtewisselaar die het water snel opwarmt en vervolgens weer afkoelt, zodat het water direct weer gebruikt kan worden. Om te voorkomen dat de warmtewisselaar vervuild raakt, is het aan te raden om het water eerst te filtreren voordat het de installatie ingaat, bijvoorbeeld met een zandfilter of papierbandfilter.

Ozon

Een andere manier van ontsmetting is met behulp van ozon. Ozon is een molecuul dat bestaat uit drie zuurstofatomen. Het heeft een sterk oxiderend vermogen, waardoor deze molecuul zeer bruikbaar is voor waterzuivering. Met behulp van oxidatie kunnen namelijk allerlei soorten micro-organismen zoals bacteriën, virussen, schimmels en andere ziekteverwekkers gedood worden. Daarnaast worden ook gewasbeschermingsmiddelen op deze manier uit het water gezuiverd. In een systeem dat gebruik maakt van ozon, wordt lucht naar een ozongenerator gepompt. Deze ozongenerator voegt een extra zuurstofatoom toe aan de lucht, waardoor ozon ontstaat. Vervolgens wordt de ozon in het te behandelen water geblazen. Daar aangekomen willen de ozonmoleculen zich zo snel mogelijk weer omzetten naar zuurstofmoleculen, wat zorgt voor oxidatie, waardoor het water ontsmet wordt.
Contactformulier
Staat je antwoord er niet bij? Vul het contactformulier in en Joshua Reijnen neemt contact met je op. Op werkdagen zelfs binnen 24 uur. 
Joshua Reijnen
Ook interessant voor jou
Waterzuivering: de mogelijkheden in de tuinbouw
Waterzuivering is een geschikte optie voor het zuiveren van de restwaterstromen. Telers zijn door de Zuiveringsplicht verplicht om hun restwaterstromen voor 95% te zuiveren van gewasbeschermingsmiddelen.
Welke middelen vallen niet onder de Zuiveringsplicht?
Sinds 1 januari 2018 is de Zuiveringsplicht voor alle Nederlandse tuinbouwbedrijven van kracht. Dit houdt in dat drainwater, drainagewater en spoelwater voor 95% moet worden gezuiverd van gewasbeschermingsmiddelen. 
Hoe onderhoud je de filters van het watergeefsysteem?
Regelmatig onderhoud aan de filters van het watergeefsysteem is belangrijk voor het behoud. De teeltwisseling is hier een goed moment voor, omdat je het watergeefsysteem dan een korte periode niet gebruikt.