Home ​​​​>​​​​ Kennisbank​​​​

Het volwassen stadium van de koolmot, oftewel de vlinder, is grijsbruin van kleur en heeft lange, opvallende antennes. De vleugels hebben een spanwijdte van ongeveer 1,5 cm en zijn smal met een puntig uiteinde. Het bovenste deel van de voorvleugels is bij mannetjes donker en bij vrouwtjes licht oranjegeel. Bij beide heeft dit deel van de vleugels soms wit tot gele schubben. Het onderste deel is licht oranjegeel met een lichte bovenrand. Op de bovenkant van het lichaam is verder een witte tot lichtbruine rand te zien. Vaak is deze rand niet helemaal recht, waardoor een ‘diamantpatroon’ ontstaat.

Ondanks dat de koolmot een trekvlinder is, vliegt hij weinig (tijdens trektochten laat hij zich voornamelijk meevoeren door de wind). Hierdoor verspreidt de plaag zich niet snel binnen het gewas. Koolmotten vliegen voornamelijk tijdens de schemering. Overdag verschuilen ze zich en houden ze de vleugels tegen elkaar. Hierdoor vallen ze niet op in het gewas.

De koolmot legt haar eieren per stuk of in kleine groepjes aan de onder- en bovenzijde van het blad, vaak langs de nerven of in kuiltjes in het blad. Deze eieren zijn ovaal, erg klein (zo’n 0,5 mm) en geelachtig van kleur. Uit de eieren komen gele rupsen die in een aantal weken tijd uitgroeien tot groene rupsen van ongeveer 1,5 centimeter. 

Vervolgens gaat de rups verpoppen. Hierbij vormt hij een witte cocon langs de nerf aan de onderkant van het blad. De pop zelf is zachtroze tot lichtoranje en verkleurt uiteindelijk bruin naarmate het volwassen stadium bereikt wordt.

In mei en juni verschijnt de eerste vlucht koolmotten in Nederland en in augustus de tweede. Met name de tweede vlucht zorgt voor problemen, omdat de aantallen hierbij veel groter zijn. De volwassen vlinders (of alleen hun eieren) komen via de luchtramen in de kas terecht, waarna de plaag zich ontwikkelt in het gewas. 

Direct nadat de eieren uitkomen, beginnen de jonge rupsen met het aanvreten van de onderkant van het blad. Ze vreten niet door het blad heen, maar laten de bovenlaag onaangetast. Ook eten ze groene delen van stengel. In een later stadium vreten de rupsen wel volledige gaten in het blad en blijven alleen de bladnerven over. Ook vreten ze de groeipunten van jonge planten aan, wat de meeste schade veroorzaakt. Aantasting zorgt direct voor groeiremming. Bij ernstige aantasting kunnen planten zelfs afsterven.

Voorkomen is beter dan bestrijden. Het is verstandig om insectengaas te plaatsen, zodat de koolmot niet via de luchtramen de kas binnen kan dringen. Maak ook gebruik van signaalplaten om de mot tijdig te signaleren. Hoe eerder je de plaag signaleert, hoe eerder je kunt starten met bestrijden. Je kunt de koolmot mechanisch, biologisch en chemisch bestrijden.

Ter bestrijding van het volwassen stadium, oftewel de vlinder, kun je gebruik maken van blauwe vanglampen. Laat deze tijdens de schemering branden; dit is namelijk het moment waarop de koolmot het meest actief is. De volwassen vlinders komen dan op het blauwe licht af en worden gevangen.

Het biologisch bestrijden van koolmot kan met behulp van verschillende natuurlijke vijanden, waaronder de sluipwesp Trichogramma. Naast natuurlijke vijanden kun je er ook voor kiezen om het biologische middel CoStar in te zetten.

De afgelopen jaren is het middelenpakket voor het bestrijden van rupsen steeds verder afgenomen. Daarnaast heeft koolmot een resistentie opgebouwd tegen verschillende chemische gewasbeschermingsmiddelen. Voor een overzicht van alle toegelaten middelen tegen de mot voor jouw teelt, kun je gebruik maken van de Adviesgenerator.

Bron foto: Wikimedia Commons

Staat je antwoord er niet bij? Vul het contactformulier in en Kees Kouwenhoven neemt contact met je op. Op werkdagen zelfs binnen 24 uur.